− Kupując te obligacje, inwestorzy udzielają w pewnym sensie pożyczki państwu, w zamian za określone wynagrodzenie czyli oprocentowanie lub innego rodzaju korzyści z tytułu posiadania tych papierów - wyjaśnia Roman Przasnyski - główny analityk Gerda Broker.
Obligacje skarbowe można podzielić na kilka grup według różnych kryteriów. Między innymi ze względu znaczenie dla rynku na obligacje hurtowe i detaliczne. Te pierwsze finansują główną część zadłużenia publicznego. (państwowego). Obecnie wartość zadłużenia polskiego Skarbu Państwa w obligacjach wynosi ponad 800 mld złotych. Aby taką kwotę pozyskać, trzeba działać właśnie na rynku hurtowym, czyli takim, który jest dostępny dla dużych inwestorów instytucjonalnych, takich jak: banki, fundusze inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe, czy banki centralne innych krajów. Jest to rynek dostępny również dla inwestorów zagranicznych. (mają w nim w tej chwili udziały wynoszące około 30 proc., czyli niecałe 200 miliardów złotych).
− Czyli obligacje hurtowe, to pierwszy taki segment, najważniejszy z punktu widzenia finansowania potrzeb państwa - zaznacza Roman Przasnyski.
Obligacji jest tu kilkanaście rodzajów. Możemy je segregować na przykład ze względu zróżnicowany termin wykupu.
W Polsce mamy obligacje o terminie zapadalności od dwóch do nawet trzydziestu lat. Najbardziej popularne wśród inwestorów są: dwu, pięcio i dziesięcioletnie. Na świecie zdarzają się emisje obligacji o terminie wykupu jeszcze dłuższym, nawet stuletnim.
Kolejne kryterium dotyczy zysków z obligacji. Mogą one być zerokuponowe, które nie dają żadnych odsetek, natomiast zysk dla inwestorów pochodzi stąd, że kupują oni te papiery po cenie niższej niż nominalna, wyznaczona przy wykupie. Czyli już na starcie mogą sobie ten zysk precyzyjnie określić, wiedząc, że obligacje mogą być za jakiś czas wykupione po cenie nominalnej.
Kolejny rodzaj to obligacje o oprocentowaniu stałym, czyli przez cały okres ich wykupu, powiedzmy pięcioletni, jest ono identyczne i wynosi np. 3% rocznie. Są też obligacje o oprocentowaniu zmiennym, zależnym od różnych parametrów, najczęściej związanych z sytuacją na rynku pieniężnym lub inflacją. W przypadku obligacji hurtowych, oprocentowanie zmienia się właśnie wraz z jakimś parametrem charakteryzującym rynek pieniężny. Sprzedaż odbywa się w określonych terminach, na tak zwanych przetargach.
Druga podstawową grupa obligacji skarbowych obejmuje te nazywane detalicznymi lub oszczędnościowymi. Są one przeznaczone dla klientów indywidualnych, zwykłych obywateli. To o wiele mniejszy rynek.
W imieniu Ministerstwa Finansów sprzedaż prowadzi agent emisji, którym jest PKO Bank Polski ( bezpośrednio w jego oddziałach czy też za pośrednictwem telefonu czy Internetu). Te obligacje są w sprzedaży ciągłej.
Można wyodrębnić kilka ich rodzajów ze względu na terminy wykupu. Są zatem: trzymiesięczne, dwuletnie (mają oprocentowanie stałe), trzyletnie, czteroletnie, dziesięcioletnie, a także w ramach podkategorii określanej mianem rodzinnej: sześcio i dwunastoletnie, które mogą nabywać beneficjenci programu 500 Plus.
Łączna kwota jaką oszczędzający powierzyli Skarbowi Państwa kupując obligacje detaliczne nie przekraczała w końcu 2018 roku 20 mld złotych.
Dariusz Kwiatkowski, jk