Fundacja im. Wallenberga po raz pierwszy honoruje w ten sposób miejsce, w którym nikogo nie ukrywano. Działalność Poselstwa RP w neutralnej Szwajcarii to jednak jedna z najbardziej niezwykłych i szeroko zakrojonych akcji ratowania Żydów przed Zagładą. Grupa polskich dyplomatów i współpracujących z nimi działaczy organizacji żydowskich wystawiła, jak się szacuje, kilka tysięcy paszportów i poświadczeń obywatelstwa państw Ameryki Łacińskiej dla obywateli kilkunastu państw europejskich, nawet Niemiec i Austrii. Nadal nie jest znana pełna lista posiadaczy takich dokumentów ani osób dzięki nim uratowanych.
Uroczystość w Rezydencji Ambasador RP w Bernie, z udziałem Ambasador Iwony Kozłowskiej
Ważnym aspektem działań Poselstwa była także działalność tajnej radiostacji, za pomocą której przesyłano do Londynu i Waszyngtonu informacje o mordowaniu Żydów na obszarach okupowanych przez Niemcy i wywózkach do obozów zagłady, jak również interwencje w tej sprawie i prośby o działania mające Holokaust powstrzymać, np. bombardowanie linii kolejowych prowadzących do Auschwitz.
Jak wynika z odnalezionych w archiwach dokumentów, działalność Poselstwa RP w Bernie cieszyła się pełnym poparciem rządu londyńskiego, który prowadził aktywne działania dyplomatyczne na rzecz uznania wydawanych przez Poselstwo RP dokumentów ratujących życie przez państwa, których obywatelstwo rzekomo poświadczały.
- Spuścizna Grupy Ładosia to dla nas Polaków źródło wielkiej dumy i inspiracji, ale jednocześnie zobowiązanie, które traktujemy niezwykle poważnie – mówi Ambasador RP w Szwajcarii Iwona Kozłowska. Jak podkreśla, etos dyplomatów, którzy tak znakomicie zdali egzamin z człowieczeństwa w czasach najcięższej próby, ma szczególne znaczenie dzisiaj, gdy Europa ponownie stanęła w obliczu zagrożenia i konfliktu zbrojnego.
Tytuł „Domu Życia” został Rezydencji Ambasador RP w Bernie nadany w obecności kilkunastu Ocalałych z Zagłady, przedstawicieli organizacji żydowskich, badaczy dorobku Grupy Ładosia i osób zasłużonych dla dokumentowania tej historii, w tym przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, jak również ambasadorów państw, których obywatele otrzymywali wydawane przez polską placówkę paszporty ratujące życie.
Uroczystość w Rezydencji Ambasador RP w Bernie, z udziałem Ambasador Iwony Kozłowskiej
Grupa polskich dyplomatów i współpracujących z nimi działaczy organizacji żydowskich wystawiła, jak się szacuje, kilka tysięcy paszportów i poświadczeń obywatelstwa państw Ameryki Łacińskiej obywatelom kilkunastu państw europejskich, w tym Niemiec i Austrii. Nadal nie jest znana pełna lista posiadaczy takich dokumentów ani osób dzięki nim uratowanych.
Źródło: Ambasada RP w Szwajcarii/ho