Jacek Kaczmarski do dziś kojarzony jest przede wszystkim z etosem pierwszej „Solidarności” oraz ze stanem wojennym - okresem, kiedy jego liryka, rozpowszechniana w nieoficjalnych wydawnictwach, identyfikowana była jako głos antykomunistycznej opozycji. Wraz z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim stworzył niezapomniane trio, które przygotowało program poetycki „Mury”. Tytułowa piosenka oparta na utworze katalońskiego barda Lluísa Llacha stała się symbolem walki z reżimem komunistycznym, a Kaczmarski został okrzyknięty bardem „Solidarności.
Jacek Kaczmarski napisał około 600 wierszy, 5 powieści i dwa libretta, wydał ponad 20 płyt. W autorskich piosenkach odwoływał się do tradycyjnych wartości i symboli narodowych, krytykował komunistyczne władze. Był zafascynowany twórczością Włodzimierza Wysockiego i Bułata Okudżawy. Swoje kompozycje artysta wykonywał zarówno w mieszkaniach przyjaciół, jak i w wielkich salach koncertowych. Gdy w 1981 roku w Polsce ogłoszono stan wojenny, Kaczmarski występował we Francji. Nie wrócił do kraju i pozostał na emigracji, występując m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii oraz w większości krajów Europy Zachodniej. Występował na rzecz podziemnej „Solidarności”, brał udział w licznych akcjach charytatywnych.
Po upadku PRL Jacek Kaczmarski wrócił do kraju. Od 1995 roku przez kilka lat mieszkał w Australii, skąd przyjeżdżał do Polski na koncerty i promocje kolejnych płyt. Pieśniarz przez ostatnie lata życia zmagał się z chorobą nowotworową. Zmarł 10 kwietnia 2004 roku w Gdańsku. Spoczął w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Krótko przed śmiercią otrzymał nagrodę muzyczną Fryderyka za całokształt twórczości artystycznej. Pośmiertnie został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, nadanym "za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej".
IAR/ep