80 lat temu 20 czerwca 1940 roku Niemcy rozstrzelali w Puszczy Kampinoskiej w okolicach Palmir 368 więźniów Pawiaka. Była to największa egzekucji przeprowadzonej w ramach Akcji AB.
"Niemcy bardzo dokładnie dokumentowali moment rozstrzeliwania".
Zbrodnia w Palmirach wpisywała się w niemiecką politykę likwidacji polskiej inteligencji i osób, które pełniły funkcje przywódcze, a wśród zamordowanych w Palmirach byli ci, którzy nadawali ton narodowi i państwu polskiemu. Życie stracił m.in. Janusz Kusociński - olimpijczyk, złoty medalista w biegu na 10 tysięcy metrów na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles w 1932 r., Maciej Rataj - prezes Stronnictwa Ludowego, marszałek Sejmu RP czy Mieczysław Niedziałkowski - znany działacz socjalistyczny, wieloletni poseł na Sejm RP.
W Katyniu mieliśmy bezimienne doły śmierci, podobnie w Palmirach. W Katyniu strzelano z pistoletu w tył głowy, a w Palmirach rozstrzeliwano karabinem maszynowym - przypominał Tadeusz Płużański.
W audycji "Historyczne Wydarzenie Tygodnia" padło pytanie, dlaczego Niemcy wybrali Palmiry?
- Znaczenie miało to, że egzekucja odbywała się szybko, bezpiecznie, bez udziału osób trzecich - powiedział Piotr Dmitrowicz, który podkreślał, że "Niemcy bardzo dokładnie dokumentowali moment rozstrzeliwania". - Jakim człowiekiem trzeba być, żeby dokumentować te zbrodnie? Niemcy to robili, Sowieci to ukrywali - przypomniał Piotr Dmitrowicz.
W audycji została przywołana też m.in. pamięć córek gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Janina Lewandowska jest jedyną kobietą, która została zamordowana przez Sowietów w Katyniu, a jej siostra Agnieszka Dowbor- Muśnicka została zamordowana w Palmirach.
***
Akcja AB rozpoczęła się falą masowych aresztowań, które niemiecka policja bezpieczeństwa przeprowadziła we wszystkich dystryktach Generalnego Gubernatorstwa pod koniec marca 1940 roku. Polacy więzieni na terenie dystryktu warszawskiego byli mordowani przede wszystkim w pobliżu wsi Palmiry. W ramach Akcji AB funkcjonariusze SS i policji niemieckiej zamordowali co najmniej 6,5 tysiąca Polaków - w tym około 3,5 tysiąca przedstawicieli polskich elit politycznych i intelektualnych.
Polskie Radio 24/ho