Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Przemysław Pawełek 25.11.2022

85 lat temu podniesiono banderę na niszczycielu ORP Błyskawica

25 listopada 1937 roku niszczyciel ORP "Błyskawica" stał się okrętem Rzeczypospolitej Polskiej. Tego dnia w Cowes w Anglii na jednostce została podniesiona biało-czerwona bandera, po czym pierwsza załoga, dowodzona przez komandora porucznika Tadeusza Podjazd-Morgensterna, przeprowadziła okręt do Gdyni. 1 grudnia 1937 roku odbyło się jego oficjalne powitanie. 

Polski niszczyciel - kontrtorpedowiec w czasie II wojny światowej uczestniczył w działaniach na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Po wojnie na jego pokładzie uczyły się kadry marynarki wojennej. Od 1976 roku jest zacumowany w Porcie Gdynia jako okręt-muzeum.

"Błyskawica" była dumą polskiej floty przed II wojną światową, jednym z czterech nowoczesnych niszczycieli, które wówczas nazywano kontrtorpedowcami. Pozostałe to "Burza", "Wicher" i "Grom" - siostrzana jednostka "Błyskawicy", skonstruowana według tego samego projektu. Były to potężne niszczyciele o wyporności ponad 2000 ton, znakomicie uzbrojone, największe w swej klasie na Morzu Bałtyckim.

"Błyskawica" uczestniczyła w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brała udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach "Torch" i "Overlord" oraz bitwie pod Ushant.

Okręt eskortował w sumie 83 konwoje, uczestniczył w 108 patrolach i operacjach morskich, brał udział w zniszczeniu 2 i uszkodzeniu 6 okrętów nawodnych oraz zniszczeniu 2 statków handlowych przeciwnika, uszkodził 3 okręty podwodne i zestrzelił 4 samoloty na pewno i 2 prawdopodobnie. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji "Deadlight" - ostatniej misji morskiej II wojny światowej w Europie, w czasie której alianci zatopili 116 niemieckich U-Bootów, czyli jednostek floty podwodnej.

Po zakończeniu wojny "Błyskawica" przez dwadzieścia lat była eksploatowana jako niszczyciel, pełniąc funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. Na jej pokładzie szkoliły się kadry polskiej floty.

Po awarii kotłowni w 1967 roku remont jednostki uznano za nieopłacalny. Od 1969 cumowała w Świnoujściu jako stacjonarny okręt obrony przeciwlotniczej. Od 1 maja 1976 roku jest okrętem-muzeum, który rocznie odwiedzają tysiące turystów z Polski i zagranicy.

ORP "Błyskawica" to najstarszy na świecie okręt tej klasy i jeden z niewielu zachowanych okrętów, które brały czynny udział w II wojnie światowej. W 2007 roku, w hołdzie zasług wojennych, został wyróżniony nagrodą International Maritime Heritage Award i wszedł do międzynarodowego grona okrętów, które wniosły największy wkład w historię świata i zostały zachowane dla kolejnych pokoleń. W 1987 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, a w 2012 - Medalem „Pro Memoria”.

Okręt niedawno przeszedł remont. Przy okazji zmieniono także wzór wojennego malowania. Teraz ORP "Błyskawica" prezentuje kamuflaż pochodzący z okresu od maja 1942 roku, po obronie miasta Cowes, do listopada tego samego roku. To czas, kiedy niszczyciel brał udział między innymi w lądowaniu aliantów w Afryce Północnej podczas słynnej operacji "Torch".
Bliźniaczy wobec "Błyskawicy" niszczyciel "Grom" zatonął w maju 1940 roku na wodach norweskich.

IAR/PP