Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Radio kierowców
Piotr Błaszczyk 08.12.2021

Historia ABS w pigułce

Jak wiele technologii w dziedzinie motoryzacji, tak i ta przyszła z lotnictwa. Pierwsze systemy tego typu (zapobiegające blokowaniu kół podczas hamowania) opracowano jeszcze w latach dwudziestych ubiegłego stulecia. Za pioniera uważa się firmę Gabriel Voisin, która w 1929 roku zastosowała swój system w samolocie.

Pierwsze próby w samochodach odbyły się na początku lat sześćdziesiątych. Pierwszym samochodem wyposażonym w system zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania był brytyjski Jensen CV8 FF z 1966 roku – ów w pełni mechaniczny system opracowali dla lotnictwa na początku lat 50. specjaliści z firmy Dunlop i otrzymał on nazwę handlową Maxaret. Maxaret był drogi w produkcji i nie grzeszył niezawodnością. Nie odniósł więc spodziewanego sukcesu.

Dopiero w 1971 roku Chrysler Impala wyposażony był w wystarczająco niezawodny system opracowany we współpracy z firmą Bendix Corporation o handlowej nazwie „SureBrake”, czyli pewne hamowanie. W tym samym roku General Motors zaczęło oferować swój system zwany „Trackmaster” jako opcję w tylnonapędowych Cadillacach. Rok wcześniej, w 1970, firma Mercedes zaprezentowała sprawnie funkcjonujące rozwiązanie o nazwie Mercedes-Benz Teldix Anti-Bloc System. W 1978 roku Mercedes-Benz wraz z Boschem, który przejął w międzyczasie firmę Teldix, zaprezentowali system hydrauliczny z cyfrowym sterowaniem posiadający czujniki prędkości przy każdym kole, nazwany z niemieckiego Anti Bloc System. Był to już w pełni rozwinięty i dopracowany układ. Głównym celem było nie tyle skrócenie drogi hamowania, a zachowanie stateczności i kierowalności hamowanego pojazdu.

W 1958 roku brytyjskie Transport Research Laboratory (Laboratorium Badań Transportu) zainstalowało Maxaret w motocyklu Royal Enfield Super Meteor. Zatem pierwszym motocyklem (choć wybranym jedynie do testów) z systemem hamulcowym zapobiegającym blokowaniu kół (można spotkać w literaturze, że wyposażonym w „ABS”) był Royal Enfield, wyprzedzając tym próby prowadzone na samochodach. Przeprowadzone próby dowiodły, że system spełnia pokładane w nim oczekiwania (dla ściśle ustalonych warunków). Odnotowano skrócenie drogi hamowania podczas większości przeprowadzonych testów. Na śliskiej nawierzchni sięgające nawet 30%! Ówczesny Dyrektor Techniczny firmy Royal Enfield Tony Wilson-Jones uznał, że nie jest to zbyt przydatne rozwiązanie i nie widzi dla niego przyszłości w swoich motocyklach.


W 1973 roku konstruktorzy Hondy skonstruowali mechaniczny system antyblokujący, inspirowany rzecz jasna Maxaret. Po czterech latach testów zawieszono pracę nad nim, jako że nie udało się dopracować go do zakładanego poziomu. Już w 1974 roku w Hondzie równolegle rozpoczęto prace nad systemem sterowanym elektronicznie. W roku 1980 specjaliści Hondy sięgnęli po mechaniczno-hydrauliczny system „ABS” angielskiej firmy Lucas Girling, który seryjnie montowano w Fordach Escortach od 1986 roku. System ten handlowo znazwano MC-ALB, Honda stosowała od końca 1987 roku w swoich największych modelach.

Pałeczkę przejęło BMW. We współpracy z FAG-Kugelfischer opracowano w pełni hydrauliczno–elektroniczny system ABS stosowany w samochodach BMW od 1978 roku. W motocyklach układ pojawił się dopiero w 1988 roku w całej gamie rodziny „K” (K 100, K 100 RS, K 100 RT i K 100 LT) jako opcja za dopłatą. Wówczas BMW była pierwszą firmą oferującą taki dojrzały i zaawansowany system w motocyklach. Fachowcy firmy podkreślali, że droga hamowania z układem ABS na suchej nawierzchni nie jest wcale krótsza niż w przypadku tradycyjnego układu, więc system taki nie powinien zachęcać motocyklistów do szybszej jazdy.

Należy tu zaznaczyć, że nazwa ABS, czyli z angielskiego Anti-lock Braking System (antyblokujący system hamulcowy) często w literaturze zagranicznej używana jest ogólnie do określania wszelakich układów hamulcowych z jakimkolwiek systemem zapobiegającym czy ograniczającym blokowanie kół – nawet w odniesieniu do systemów mechanicznych – mających często zupełnie inne nazwy handlowe. Można więc natknąć się na zdanie, że „pierwszym ABS-em był system Maxaret” i nie będzie to zdanie błędne, jako że w takim kontekście ABS jest zwykłym skrótem językowym, a nie nazwą handlową. Nie należy więc rozumieć, że zawsze pod skrótem ABS kryje się taki system, jaki znamy obecnie pod tą nazwą.


mgr inż. Jacek Gembara


CZYTAJ TAKŻE: