O tym, jak Białorusini zaskoczyli świat. Walka o wolność i demokrację tuż za polską granicą
Sytuacja mediów na Białorusi była tematem zorganizowanego przez Estonię, współsponsorowanego przez inne państwa, nieformalnego spotkania konsultacyjnego członków Rady Bezpieczeństwa ONZ w formacie Arria, poświęconego sytuacji mediów na Białorusi. Spotkanie w formacie Arria było wcześniej organizowane m.in. z inicjatywy Polski w kwestii aneksji Krymu.
Spotkaniu przewodniczył online minister spraw zagranicznych Estonii Urmas Reinsalu. W posiedzeniu wzięły udział Polska, Litwa, Łotwa, Irlandia, Norwegia, Kanada, Finlandia, Ukraina, Niemcy, Wielka Brytania, Dania, Belgia, Islandia, Stany Zjednoczone. Reinsalu przypomniał, że we wrześniu państwa zebrały się, by omówić represje i przemoc, stosowane na Białorusi na masową skalę i zgodziły się, że pozostaną zaangażowane w te kwestie. Zaznaczył, że sytuacja się nie poprawiła – widać wzrost represji wobec mediów
- Wolne media są strażnikiem prawdy. Prawda i niezależne relacjonowanie wydarzeń pełnią ogromną rolę w kwestii wsparcia demokracji i wolnych wyborów – mówił Reinsalu.
Liderka białoruskiej opozycji Swiatłana Cichanouska powiedziała, iż wedle danych Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy za 2020 rok, 470 dziennikarzy zostało zatrzymanych, 97 zostało skazanych na karę administracyjnego aresztu, zablokowano 15 stron internetowych, 15 dziennikarzy ma zarzuty karne w związku ze swoją pracą. Około dwóch miesięcy są już za kratami dziennikarki Biełsatu, Kaciaryna Andriejewa i Daria Czulcowa oskarżone o organizację masowych zamieszek, a Kaciaryna Barysiewicz z tut.by jest oskarżona o ujawnienie tajemnicy medycznej (w areszcie jest również jej informator, lekarz, który poinformował ją, że zabity przez milicję działacz Raman Bandarenka, nie był nietrzeźwy, jak twierdziły władze).
W aresztach są również członkowie Belarus Press Office z założycielką biura Julią Słucką, inni zasłużeni dziennikarze z niezależnej agencji prasowej BelaPAN czy portalu "Nasza Niwa" i innych mediów.
Za kratami jest również wielu blogerów – Ihar Łosik, przetrzymywany w areszcie od czerwca, prowadzi głodówkę od około dwóch miesięcy.
W debacie, jak zauważył prowadzący debatę wiceminister spraw zagranicznych Estonii, głos zabrało 38 osób w tym 10 ministrów, szereg wiceministrów i osoby raportujące.
Głos Polski
Polski minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau podziękował za organizację tego spotkania. - Kurcząca się wolność mediów na Białorusi budziła poważne zaniepokojenie i w przeszłości, jednak 2020 rok był szczególnie trudny (...) - mówił.
Jak twierdził, Polska wspiera wezwanie o uwolnienie dziennikarzy, represjonowanych i apeluje do władz Białorusi, by spełniały swoje zobowiązania dotyczące sfery praw człowieka, także wolności wypowiedzi.
Wyraził nadzieję, iż to spotkanie potwierdza, że kwestia wolnych mediów na Białorusi jest kluczowa dla opinii międzynarodowej.
Naddniestrze u granic Polski? Hanna Liubakova ("Atlantic Council"): Kreml już realizuje plan B, by nie stracić Białorusi, Zachód działa zbyt wolno
Powinno się odbyć posiedzenie Rady Bezpieczeństwa w sprawie Białorusi
Paweł Łatuszka, przedstawiciel Rady Koordynacyjnej, w imieniu m.in. Swiatłany Cichanouskiej, wzywał podczas tego spotkania do zorganizowania regularnego posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Białorusi, do tego, by ONZ przeciwstawiła się przemocy i bezprawiu w tym kraju.
Podkreślono, że należy doprowadzić do wprowadzenia w życie rekomendacji wypracowanych na podstawie misji przeprowadzonej na Białorusi w ramach mechanizmu moskiewskiego OBWE.
Misja w ramach mechanizmu moskiewskiego OBWE miała miejsce jesienią ub. r. z inicjatywy kilkunastu państw członkowskich OBWE, w tym Polski. Na jej podstawie sporządzono raport, który stwierdza, że wybory na Białorusi zostały sfałszowane i wzywa państwa OBWE do ich nieuznawania. Wzywa także do przeprowadzenia nowych, wolnych wyborów, stwierdza, że na Białorusi mają miejsce systemowe tortury, prześladowania, powinno dojść do uwolnienia więźniów politycznych, dziennikarzy.
Zobacz: raport OBWE o sytuacji na Białorusi w języku rosyjskim >>>
Liderzy opozycji białoruskiej mówili o tym, że kampania przeciwko mediom jest częścią szeroko zakrojonej fali represji. Do tej pory zatrzymano ponad 30 tysięcy osób, około 900 jest już podejrzanych w sprawach karnych motywowanych politycznie. Wedle zebranych danych stwierdzono co najmniej 400 przypadków tortur, 8 aktywistów straciło życie. Przemoc ma charakter systemowy – nie można zatem mówić o pociąganiu do odpowiedzialności za jej stosowanie. Mimo wszystko protesty wciąż trwają – mają miejsce codziennie, w różnych formatach.
Wybory w ciągu 45 dni
Kilka dni temu także Swiatłana Cichanouska na spotkaniu online ambasadorów państw członków OBWE (19.01) przypominała o raporcie misji OBWE w ramach mechanizmu moskiewskiego i apelowała o pomoc w przeprowadzeniu wolnych wyborów – tak, by mogły one się odbyć w ciągu 45 dni. Jak mówiła, właściwą instytucją, która może w tym pomóc, jest Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR).
Zaapelowała o umożliwienie jej i innym demokratycznym liderom bezpiecznego powrotu do kraju – jak podkreśliła, pomoc międzynarodowa jest w tym niezbędna, co pokazał choćby przykład Aleksieja Nawalnego.
Cichanouska mówiła wówczas, że OBWE jest organizacją, która mogłaby wziąć na siebie koordynację dialogu, którym mógłby uregulować sytuację na Białorusi. Jak podkreśliła, OBWE może rozpocząć od stworzenia platformy kontaktowi i organizacji okrągłego stołu z udziałem ekspertów ze strony opozycji demokratycznej, reżimu i reprezentacji (państw) Unii Europejskiej).
7 lutego Dzień Solidarności z Białorusią
7 lutego przypaść ma specjalny Dzień Solidarności z Białorusią. Rada Koordynacyjna białoruskiej opozycji wzywa do uczestnictwa w tej inicjatywie w różnej formule, by wyrazić swoje wsparcie dla protestujących na Białorusi.
***
Opracowała Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl.