Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Agnieszka Kamińska 25.08.2013

Nowogródek: wieży z Góry Zamkowej grozi zawalenie. Kiedyś patrzył na nią Mickiewicz

W Nowogródku na Białorusi specjaliści chcą uratować Wieżę Kościelną, pozostałą z ruin miejscowego zamku.
Ruiny zamku w Nowogródku przed rekonstrukcją: zdjęcia z 2013 rokuRuiny zamku w Nowogródku przed rekonstrukcją: zdjęcia z 2013 rokuWłodzimierz Pac, Polskie Radio

Prowadzone są prace przy zabezpieczeniu wieży. Wieża Kościelna była dotąd prowizorycznie wzmocniona przy pomocy konstrukcji drewnianej. Z czasem drewno zgniło i okazało się, że konieczne jest nowe zabezpieczenie. Wieża niebezpiecznie się odchyliła od pionu i nad fundamentami pojawiły się pęknięcia w murze. Białoruscy specjaliści zrobili teraz z żelaza konstrukcję chroniącą budowlę przed upadkiem. Obecnie stabilizują skarpę, na której wieża stoi.

Narodowe czytanie Pana Tadeusza: zobacz wideo! >>>

Teren gdzie prowadzone są prace został ogrodzony. Jednak turyści nadal mają swobodny wstęp na Górę Zamkową i mogą robić zdjęcia. - Czytałam Pana Tadeusza, Adama Mickiewicza. Teraz przyjechałam z rodzicami na własne oczy zobaczyć Nowogródek - powiedziała Polskiemu Radiu uczennica jednej z warszawskich szkół zwiedzająca nowogródzki zamek.
Przy odnawianiu zamku w Nowogródku realizowana jest koncepcja tak zwanej  "trwałej ruiny”. Ostatni raz ruiny zamku z 14. i 15. wieku konserwowano w dwudziestoleciu międzywojennym gdy Nowogródek należał do Polski.

fot.
fot. Włodzimierz Pac, Polskie Radio

 

fot.
fot. Włodzimierz Pac, Polskie Radio
fot.
fot. Włodzimierz Pac, Polskie Radio


Historia zamku
Nowogródek założony został po 1241 roku przez księcia litewskiego Edywiła (kunigas Erdziwił) prawdopodobnie w miejscu wcześniejszego ruskiego grodu z XII wieku. Mendog ustanowił tu stolicę państwa litewskiego, przyjął tu chrzest i w 1253 koronował się na króla Litwy. W tym czasie wzniesiono tu warownię z umocnieniami ziemno-drewnianymi, prawdopodobnie z elementami murowanymi.
W 1314 komtur krzyżacki Heinrich von Plotzke bezskutecznie próbował zdobyć zamek. W XIV wieku zamek był wielokrotnie oblegany i niszczony w czasie najazdów krzyżackich, wojen litewsko-ruskich i waśni rodowych. W 1349 roku przed kolejnym najazdem krzyżackim mieszkańcy sami spalili miasto i zamek przed opuszczeniem miasta. Zamek rozbudował po zniszczeniach Witold w roku 1415.
Na początku XVI wieku zamek uległ zniszczeniu przez Tatarów. Odbudowany, ale z uwagi na przestarzały system obronny stracił na znaczeniu. W 1638 roku w wieży bramnej umieszczono archiwum miejskie. W 1662 zamek został zdobyty i spustoszony przez wojska moskiewskie, archiwum został o obrabowane i częściowo wywiezione. W XVIII wieku dalsze zniszczenia zamku nastąpiły w wyniku pożarów: w 1710 w czasie najazdu Szwedów i w 1751, gdy spłonęły resztki miejskiego archiwum.
Od początku XIX wieku zamek znajduje się w stanie trwałej ruiny. Zachowały się ruiny wieży kościelnej, bramnej, fragment wschodniego odcinka murów z przechodem furty (częściowo rekonstruowane w XX wieku), wały ziemne i głęboka fosa otaczająca zamek. Z zamkowej cerkwi zachowały się fundamenty.

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś 

IAR/Wikipedia/agkm

Widok
Widok Góry Zamkowej w Nowogródku w XIX wieku. Rys. Napoleona Ordy, źr. Wikipedia