1,2 miliarda złotych może trafić do Polski ze środków unijnych na walkę z bezrobociem wśród młodych, które przekracza 25%. Jak należałoby wydawać te pieniądze, aby przyniosły one jak najlepsze efekty?
Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu, twierdzi, że przeszło miliard złotych to dla nas dużo, ale dla zmniejszenia takiego bezrobocia to kwota mała. Trzeba więc wydać ją rozsądnie, np. współfinansować - razem z przedstawicielami sektora prywatnego – staże dla młodych ludzi zaraz po studiach. Staże byłyby na zasadach konkursowych, gdzie trafiają najlepsi, a pracodawcy mieliby szanse wyselekcjonować najlepszych pracowników.
- Pieniądze z Unii Europejskiej to pomoc doraźna, a na pewno potrzebne są też – oprócz staży i praktyk zawodowych – rozwiązania systemowe, bo mimo wysokiego bezrobocia około 80% pracodawców ma kłopoty z rekrutacją dobrych fachowców.
To jest chyba klucz do odpowiedzi na pytanie: skąd tak wysokie bezrobocie wśród młodych. Profil kształcenia nie odpowiada potrzebom rynku, a cały system edukacyjny w Polsce od szczebla podstawowego do wyższego to system, który można nazwać systemem powszechnej korupcji. Wszyscy cos udają; nauczyciele, że uczą, a uczniowie, że się uczą, często kupują dyplomy, które nie stanowią jednak żadnego biletu do wejścia na rynek pracy. Stąd frustracja, niezadowolenie. Poprawę i zmiany o charakterze strukturalnym trzeba by zacząć od systemu edukacji.
- Czyli potrzebna jest współpraca biznesu z administracją państwową. Mamy dobre przykłady, bo w Holandii, Austrii czy Niemczech taka współpraca jest już od dawna i tam bezrobocie wśród młodych jest najniższe w Unii Europejskiej. W Niemczech wynosi zaledwie 7,9%. Są jednak potrzebne też elastyczne formy zatrudnienia.
Współpraca sektora prywatnego ze szkołami wyższymi w Polsce również się rozwija, chociaż fundowanie katedr przez prywatnych przedsiębiorców u nas napotyka na przeszkodę. Mianowicie: kłopoty, jakie ma rektor wyższej uczelni z utrzymaniem ekskluzywnej katedry, gdzie poziom kształcenia jak i wynagrodzeń jest różny od innych katedr, powodują, że podlega on różnym presjom. Powstaje bunt i pytania: dlaczego jedni adiunkci czy profesorowie mają zarabiać więcej niż drudzy. Z tym mamy elementarny problem i potrzeba by było bliskiej współpracy z władzami wyższych uczelni.
- A wracając do elastycznych form zatrudnienia, to jednak nie państwo tworzy miejsca pracy, tylko przedsiębiorcy, ale też potrzebują do tego dobrych warunków.
Regulator rynku jest zawsze osobą, firmą czy instytucją bardzo ważną. Niestety, większość rozwiązań forsowanych w Polsce, to są rozwiązania, które odchodzą od elastycznych form zatrudnienia. Ataki na tzw. umowy śmieciowe albo to, że próbuje się obciążyć podatkiem każdą formę zatrudnienia, że usiłuje się przeforsować te elastyczne formy zatrudnienia na zatrudnienie na etat, to wszystko są rzeczy, które usztywniają rynek pracy i nie sprzyjają spadkowi bezrobocia wśród młodych. Nie zapominajmy o kluczowej sprawie, jaką jest podwyższanie płacy minimalnej, co utrudnia walkę z bezrobociem wśród młodych. Na trudnym rynku pracy, pracodawca, który ma do wyboru zatrudnić za płacę minimalną osobę bez doświadczenia lub z dużym doświadczeniem, wybierze tę drugą.
- Czyli powinniśmy z płacy minimalnej zrezygnować?
Powinniśmy ją regionalnie zróżnicować.
- Polska Rada Biznesu już po raz dziesiąty rozpoczyna program „Kariera” pod hasłem „Jak pomóc najlepszym studentom odnieść sukces w biznesie”.
Zainteresowanie programem z roku na rok jest coraz większe – przyznaje wiceprezes Polskiej Rady Biznesu Marian Owerko. Mobilizuje się dużo więcej osób i w tym roku otrzymamy prawdopodobnie około 1000 aplikacji na kilkadziesiąt miejsc stażowych. Nasz program stażowy pokazuje też jak ważne są staże już od pierwszego roku studiów, a także jak ważne są praktyki zawodowe już w ostatnich klasach liceów czy technikach. Chcemy pokazać, jak ważne są praktyki dla studentów, bo oni kończąc studia są bez szans na otrzymanie pracy.
- Możliwość praktyki to korzyść dla dwóch stron, bo i studenci mają okazję zobaczyć, jak to wygląda, a pracodawcy kształcą sobie przyszłą kadrę. Zachęcamy do tego, aby szukać praktyk, można też korzystać z biur karier, które działają na wielu uczelniach w kraju. Konieczna jest też zmiana podejścia samych młodych ludzi, bo często przychodzą na rozmowy kwalifikacyjne i mają bardzo duże oczekiwania, jeśli chodzi np. o płacę czy o to jak ma wyglądać ich tydzień pracy.
Według Janusza Jankowiaka, to kwestia wyczucia; ci, którzy tego wyczucia nie mają, mogą na tym tracić.
Rozmawiała: Sylwia Zadrożna
Projekt powstaje we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej:
