Kto stał za śmiercią Jasera Arafata

Po ośmiu latach od śmierci Jasera Arafata powróciły pytania, czy najsłynniejszy palestyński przywódca nie został otruty. Nowe śledztwo szwajcarskich naukowców i telewizji Al-Jazeera doprowadziło do ekshumacji ciała Arafata. Ale nawet po zbadaniu próbek pytań i niejasności wciąż może być wiele.

Portret Jasera Arafata na murze w Palestynie

Foto: Wojciech Cegielski/Polskie Radio

Jaser Arafat zmarł w listopadzie 2004 roku w szpitalu wojskowym pod Paryżem. Trafił tam dwa tygodnie wcześniej, bo źle się poczuł. Powodem jego śmierci miało być zakażenie krwi, choć szczegóły nie są znane. Francuzi nie przeprowadzili też sekcji zwłok palestyńskiego lidera.

W sierpniu 2012 roku szwajcarscy naukowcy, którzy prowadzili śledztwo na zlecenie Al-Jazeery odkryli ślady polonu 210 na ubraniach, grzebieniu i szczoteczce do zębów Arafata. Wówczas wdowa po zmarłym przywódcy, Suha, zażądała ekshumacji. Wyniki badań mają być znane za 3 miesiące.

W sprawie śmierci Arafata dużą rolę odgrywają jednak nie tyle badania naukowe, co uprzedzenia, domysły i spiskowe teorie. Niemal wszyscy Palestyńczycy wiedzą, że Arafata zabił Izrael i nie zmieniły tego wielokrotne zapewnienia izraelskich polityków i rzeczników, że to nieprawda. Dlatego też większość Palestyńczyków uważa, że ekshumacja jest niepotrzebna, bo i tak wiadomo, kto to zrobił. Trzeba raczej postawić Izrael przed sądem, aniżeli tracić czas na badania.

O tym, że śmierć przywódcy OWP to sprawa Izraela przekonani są także palestyńscy śledczy i lekarze. Na konferencjach prasowych, pytani o terminy wyników badań, motywacje do przeprowadzania ekshumacji, odpowiadają ostrożnie, że nie wiedzą, że o powody trzeba pytać rodzinę, bo oni są tylko śledczymi. Po czym bez skrępowania mówią o winie Izraela.

Badania pobranych z ciała próbek będą prowadzić naukowcy z Francji, Szwajcarii i Rosji. Francuzi, bo to na terenie ich kraju zmarł Arafat. Szwajcarzy, bo to oni znaleźli polon 210. Po co zatem Rosjanie? Bo Palestyńczycy nie ufają Zachodowi, uważanemu przez nich za stronnika Stanów Zjednoczonych i Izraela. Co, jeśli okaże się, że wyniki badań trzech ekip będą różnić się od siebie? „My i tak jesteśmy przekonani, że to polon” – odpowiada mi główny palestyński śledczy Tawfik Tirawi. A lekarz Arafata Abdullah Al-Bashir z rozbrajającą szczerością dodaje, że „jeśli nie znajdziemy polonu, to będziemy szukać innej trucizny, bo jesteśmy przekonani, że ona była”.

Sprawa rzekomego otrucia Jasera Arafata przypomina mi pod pewnymi względami sprawę smoleńską w Polsce. Gdyby zapytać Polaków, czy śledztwo smoleńskie ich interesuje, w większości odpowiedzieliby, że nie. Ale kiedy zaczniemy drążyć temat, pojawiają się emocje, wzajemne oskarżenia i znika rozsądek. W sprawie Arafata też łatwo o emocje i trudno o twarde fakty.

Wojciech Cegielski