Jak wygląda codzienność pasterzy reniferów, mieszkańców syberyjskiej osady otoczonej ciszą, Ewenków żyjących gdzieś na wschód od środkowego biegu Jeniseju? Trzeba rozpalić ogień, coś zjeść, a reszta: już w zależności od pory roku, od miejsca, w którym się właśnie znajduje, w zależności od tego, co robią renifery. Niestety, język ewenkijski, którym posługują się mieszkańcy dalekiej tajgi, umiera, dzieląc los wszystkich języków małych, nierozwijających się społeczności. – Ten język jest bardzo związany z tradycyjnym sposobem życia, słowa mają bezpośrednią relację z tym światem, nie ma słów związanych z życiem nowoczesnym – opowiadał w Dwójce Andrzej Dybczak, autor książki reportażowej "Gugara".
Posłuchaj fragmentów książki - czyta Marcin Hycnar
Jak się okazuje, można dostać – jako oficjalny rdzenny mieszkaniec – pomoc od państwa. – Wszystko, co przechodzi przez urzędy, musi być urzędowo zatwierdzone – mówił rozmówca Katarzyny Nowak. – Jest jakaś definicja tego, kto prowadzi tradycyjny sposób życia, to nie jest bagatelna sprawa: jeśli już uzyska się zaświadczenie, to rzeczywiście przysługują ulgi, pomoc finansowa, zniżki w podatkach, pozwolenia na polowania…
Ale tradycyjny świat Ewenków nieuchronnie zanika. – To był bardzo specyficzny moment, kiedy tam byłem. Pasterze czuli, że będą musieli już skończyć z dotychczasowym sposobem życia, byli dwojgiem starszych osób – wspominał autor "Gugary", dodając, że młodzi Ewenkowie woleliby nawet być Rosjanami.
Ewenkowie, ok. 1900 r. Fot. Novosibirsk State Museum of Regional History and Folk Life. Wikimedia/domena publiczna
Andrzej Dybczak jest laureatem tegorocznej, jubileuszowej – przyznanej po raz 50. – Nagrody Fundacji Kościelskich za książkę "Gugara". Jak napisano w uzasadnieniu: "Jury nagrodziło debiutancką książkę o podróży na syberyjską Północ i życiu wśród ewenkijskich pasterzy na skraju cywilizacji i poza historią. Wykraczająca poza ramy reportażu, ukazująca codzienność rzeczywistości postsowieckiego Wschodu opowieść Andrzeja Dybczaka niepostrzeżenie zmienia się w fascynującą przypowieść o ludzkim losie". (koscielscy.yellowteam.pl)
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy.
