"Tak się chce pojechać do Polski"

Ci, którzy musieli z Wilna wyjechać – tęsknią za tym wyjątkowym miastem. Ci, którzy tu zostali – nie mogą żyć bez Polski. Z tej potrzeby rodzi się niezwykła twórczość.

Wilno, Ostra Brama za: “Album Wileński” J. K. Wilczińskiego, 1846

Foto: Alma Pater/Wikipedia, domena publiczna

Monika Pilch, dziennikarka radiowej Dwójki, odwiedziła Polaków mieszkających w stolicy Litwy. Spotkała się z tymi, którzy działają na rzecz polskiej kultury: zakładają teatry, stowarzyszenia literackie czy grupy twórcze. Wszystkie te przedsięwzięcia, jak podkreślają twórcy, służą zachowaniu polskiej tożsamości.
– W 1980 powołaliśmy dorosły zespół: chór, również grupę taneczną. Od samego początku przybraliśmy kierunek Wileńszczyzny, ale słowo to było wtedy niecenzuralne, kojarzyło się z polskością – opowiadał Jan Mincewicz, twórca zespołu Wileńszczyzna. – Obraliśmy ten kierunek nie tylko z nazwy, ale i z istoty zespołu. Swój repertuar opieramy na polskim folklorze ziemi wileńskiej, choć niektórzy zastanawiali się, czy coś takiego w ogóle jest – mówił, podkreślając, że w rekonstrukcji tej części kultury związanej z ziemią wileńską są pionierami. – Jeździliśmy po wsiach, szukaliśmy tekstów, zbieraliśmy ślady. W efekcie wydaliśmy zbiór pieśni Wileńszczyzny, to repertuar naszego zespołu.
Z kolei poeta Aleksander Śnieżko zwierzał się ze swojej tęsknoty za tym, co polskie. – Tak się chce do Polski. Ja to odczuwam w sposób ostry i bolesny. Jak jadę autokarem do Warszawy, siedzę z przodu, oglądam, przecież to Polska: wszystko mnie cieszy, wszystko ciekawi. Potem to opisuję – opowiadał.
O sytuacji polskiej kultury w Wilnie Monika Pilch rozmawiała z poetami Apolonią Skakowską, Aleksandrem Śnieżko, malarzem Władysławem Ławrynowiczem, twórcą zespołu Wileńszczyzna Janem Mincewiczem oraz z dyrektor Polskiego Studia Teatralnego - Liliją Kiejzik.