Lutnia jak luksusowy samochód

– Stare porzekadło mówi, że wielką sztuką jest grać końskim włosiem po baraniej kiszce. Lutnie kosztowały majątek, ponieważ stworzenie dobrych strun wymagało hartu ducha, wręcz desperacji – mówił w Dwójce Henryk Kasperczak, opowiadając o królewskim instrumencie.

Lutnik podczas strojenia lutni w swoim warsztacie

Foto: PAP/EPA

Złotym okresem lutni w Polsce był wiek XVI. – Można powiedzieć, że byliśmy wówczas potęgą – powiedział Henryk Kasperczak, lutnista, teorbista, gitarzysta i kompozytor. – Mieliśmy Bakfarka, mieliśmy Diomedesa Cato, Jakuba Polaka oraz Wojciecha Długoraja. Mój holenderski nauczyciel usłyszawszy, że jestem z Polski, ukłonił się przede mną. Jako student chcący rozgryźć muzykę renesansu miałem zaplecze tej szesnastowiecznej kultury i kompozycji największych twórców – opowiadał.

Popularność lutni silnie związana jest właśnie z renesansem. Wcześniej ikonografie nie przedstawiały strojących lutnistów, przygotowujących instrument, siebie i słuchaczy do tego, co ma nastąpić. – Wizerunek lutnisty wystylizowanego, zadbanego, pięknie siedzącego i strojącego instrument był bardziej retoryczny niż obraz tego, który ułożył już palce na chwytni i grał – zauważył Henryk Kasperczak.

Na lutnię mogli pozwolić sobie tylko ludzie bogaci. – Na zakup strun wydawało się majątek – mówił lutnista. – Ten instrument był jednak modny. Gdy w jakimś obszarze było wielu lutnistów, łatwo można było znaleźć także nauczyciela i wymieniać się wiedzą. Pod koniec XVI w. w Krakowie zarejestrowanych było kilkadziesiąt warsztatów lutniczych i kilkaset instrumentów. Dziś chyba tyle lutni jest razem w całej Europie – dodał.

Więcej o lutniach i skomplikowanym procesie wyrobu strun używanych w tym instrumencie - w nagraniu "Notatnika Dwójki".

Audycję prowadziła Barbara Schabowska.

mc/jp