Satyra uważana jest często za drugorzędny, niepoważny gatunek literacki. A przecież może ona stanowić medium bezwzględnej, okrutnej – i potrzebnej – krytyki społecznej. Mając na uwadze to krytyczne okrucieństwo, Walter Benjamin napisał kiedyś, że satyryk to postać, pod jaką cywilizacja przyswoiła sobie ludożercę. Słowa te padają w eseju Benjamina o Karlu Krausie i właśnie Kraus, wielki wiedeński satyryk, wieloletni redaktor pisma „Die Fackel”, jest pierwszym i najważniejszym bohaterem wydarzenia. Dawniej Kraus był w Polsce czytany, dziś wie się o nim u nas niewiele, zależy nam więc na przybliżeniu jego postaci i dzieła.
Polskim twórcą, który dobrze znał dzieło Krausa i po części korzystał z krausowskich inspiracji, był drugi bohater wydarzenia, wielki polski satyryk Stanisław Jerzy Lec.
Wreszcie, trzecim bohaterem jest Thomas Bernhard, prywatnie przyjaciel Leca, którego W.G. Sebald uważał za godnego następcę ludożerczej tradycji Krausa. Chcemy zastanowić się wspólnie nad podobieństwami i różnicami, jakie łączą i dzielą tych trzech autorów, jak również nad funkcjami satyry w rozmaitych warunkach społeczno-politycznych.
Wydarzenie składa się z dwóch części. Pierwsza to sesja naukowa, druga to dyskusja panelowa o trzech bohaterach spotkania i o roli satyry, pokaz krótkiego filmu prezentującego Krausa podczas lektury swoich tekstów, wreszcie – próba czytana fragmentów antywojennego dramatu Krausa „Ostatnie dni ludzkości” w przekładzie Jacka Stanisława Burasa. Łącząc Leca z Krausem i Bernhardem chcemy przekraczać granice i stworzyć konstelację, która pozwoli tych trzech autorów zrozumieć w nowy sposób. Kraków – po Lwowie główne polskie miasto, które pozostawało na orbicie wpływów kultury austriackiej – wydaje się idealnym miejscem dla takiego wydarzenia.
Zorganizowana przez Austriackie Forum Kultury w Warszawie sesja "Ludożercy w kulturze" odbędzie się w czwartek 20 kwietnia w godz. 9.30-21.00 w Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki (Plac Szczepański 3a, Kraków). Opiekę naukową nad wydarzeniem sprawuje Adam Lipszyc.
***
mat.pras./mc
