Musica humana: Girolamo Frescobaldi

Pionierzy włoskiego stylu instrumentalnego – skrzypkowie i klawesyniści

Wczesny barok włoski przynosi (obok wielu innowacji) także poszukiwania na polu muzyki instrumentalnej. Zupełną nowością jest w tym czasie muzyka pisana na skrzypce, instrument wprowadzony w twórczości profesjonalnej dopiero pod koniec XVI w. To czasy wspaniałego rozwoju samego instrumentu (pojawiają się rody słynnych budowniczych skrzypiec - Maggini, Amati, potem Guarneri i Stradivari) a także techniki wiolinistycznej. Wirtuozi-kompozytorzy wymyślają z niczego środki techniczne, które będą stanowiły fundamenty techniki wiolinistycznej, a także różne rodzaje artykulacji. Powstają pierwsze formy (canzony i sonaty) - swobodne, rapsodyczne, oparte na silnych kontrastach, obfitujące w dramatyczne akcenty i błyskotliwą wirtuozerię. W tym samym czasie w Italii rozpoczyna się świetny rozwój muzyki klawiszowej. Leaderem nowego stylu jest Girolamo Frescobaldi, organista z bazyliki św. Piotra w Rzymie, który wywarł doniosły wpływ na muzykę klawiszową Europy, głównie niemiecką, ale także francuską. Jego toccaty - ze swą nieregularną rytmiką, bogatymi figuracjami i ornamentami, kapryśną narracją, zmienną, wzburzoną, stanowią pierwszy przejaw stilus fantasticus. Jego wariacje - oparte na popularnych tematach albo na różnych modelach stałego basu, przynoszą znakomite pomysły manualne: jeden z wybitnych teoretyków XVII w. (GB Doni) powiada o Frescobaldim, że "cała jego wiedza w koniuszkach palców". Usłyszymy świetne nagrania, m.in. Giardino Armonico, a także klawesynistów Pierre' a Hantai i Gustava Leonhardta.

Zaprasza Ewa Obniska