"Ludowe Tradycje - Dziedzictwo kulturowe ludności rodzimej w granicach województwa śląskiego" traktuje o życie społecznym i rodzinnym, zajęciach rolnych i rzemieślniczych, dawnym budownictwie drewnianym, wystroju wnętrz, strojach, sztuce, zwyczajach i obrzędach ludowych, a także wierzeniach i pieśniach na terenie dawnego Śląska oraz takich subregionów, jak częstochowksie, myszkowskie, Beskid Śląski oraz Beskid Żywiecki. Koncentruje się przede wszystkim na formach arhaicznych, ale też - w zaskakująco wielu przypadkach - po dziś dzień żywych. Śląsk należy do nielicznych regionów, gdzie zachowały się na przykład "obchody zapustne z niedźwiedziem", historycznie sięgające czasów średniowiecza, a genetycznie - obrzędowości pogańskiej. Symboliczne palenie i topienie kostiumu niedźwiedzia należy do pradawnych aktów oczyszczania przestrzeni dla odnawiającego się życia, nadchodzącego wraz z wiosną.
Paradoksalnie głwałtowan industrializacja Śląska, jaka dokonała się w XIX stuleciu, nie zaprzepaściła tradycji wiejskiej. Wręcz przeciwnie: szereg jej form zachowało się w obrębie nowej kultury plebejskiej, choć oczywiście w naturalny sposób zmieniała się tematyka pieśni czy opowieści.
- Kultura plebejska wyrasta wprost z chłopskiej - twierdzą współautorki opracowania, Krystyna Kaczko i Bożena Kubit. - Same znałyśmy jeszcze ludzi, którzy potrafili ocdziennie przemierzać pieszo lub na rowerze kilkadziesiąt kilometrów z rodzimej wsi do pracy w kopalni czy hucie. Oni cały ten bagaż społecznej i duchowej kultury wiejskiej przenieśli do osiedli robotniczych.
Z badaczkami rozmawiał Piotr Kędziorek.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji. Wystarczy kliknąć na "Śląsk chłopsko-robotniczy" w boksie po prawej stronie.
