Czy istnieje wiele tajemnic w literackich dociekaniach? – pytał Jan Błoński – i odpowiadał...
Można by powiedzieć, że składają się one z samych zagadek, i na tym poprzestać. Ale na pewno istnieją takich zagadek całe skupiska.Myślę o "Rękopisie znalezionym w Saragossie", gdzie zagadkowy jest temat, niejasne postacie, ale także autorstwo książki i wielonarodowość bohaterów.
Czyta Jan Englert
***
Jan Potocki (1761-1815) polski arystokrata, postać niezwykle4 barwna. Zajmował się przede wszystkim działalnością naukową; badał m.in. dzieje starożytnej Słowiańszczyzny. Był podróżnikiem, zjechał całą Europę i część Afryki. Podczas nieudanej wyprawy do Chin dotarł aż do dzisiejszego Ułan Bator w Mongolii. Opublikował wiele dzienników z podroży i prac poświęconych historii odwiedzanych miejsc. Uczestniczył w obradach Sejmu Wielkiego. Pisał też jednoaktówki i prozę, ale prawdopodobnie nie podejrzewał, że do historii przejdzie właśnie jako twórca literacki. Pisał wyłącznie w języku francuskim. Nad Rękopisem znalezionym w Saragossie pracował od lat 90-tych XVIII w, a ukończył powieść prawdopodobnie niedługo przed samobójczą śmiercią.
Jest wiele zagadek oraz niezwykłości tak w samej powieści jak i w jej losach. Potocki zbudował swą powieść niezwykle kunsztownie wirtuozersko posługując się kompozycją szkatułkową. Wbudowywał mniejsze, zamknięte opowieści w obręb większych w ten sposób, że tworzy się kilka poziomów fikcji, które można mnożyć w nieskończoność.
