Biografia Franza Kafki. Pisarz, który wychowywał się w napięciu

"Biografia" to słowo pochodzące z greki, oznacza "opis życia". Ale biografia zawsze milknie w momencie, gdy urywa się to, co zapisane. Biograf nie doświadcza życia, które usiłuje opisać. Jego zadaniem jest rekonstrukcja, bynajmniej nie faktów, jak może myślałby czytelnik, lecz ich śladów w języku. Podglądacz rzadko kiedy bywa dobrym biografem – pisze Reiner Stach w drugim tomie biografii Franza Kafki.

Franz Kafka na jednej z ostatnich fotografii pisarza (1923/1924)

Foto: Polskie Radio/grafika na podstawie materiałów znajdujących się w domenie publicznej

Jego trzytomowa opowieść o życiu i twórczości jednego z największych pisarzy w historii literatury uznawana jest powszechnie za dzieło przełomowe. Autor zdobył wszystkie możliwe informacje dotyczące autora "Procesu". Świadectwem jego dociekliwości jest nie tylko trzytomowa biografia, ale także wydane po polsku kalendarium "Kafka dzień po dniu". W Dwójce w tym tygodniu w cyklu "To się czyta" prezentowaliśmy fragmenty drugiego tomu biografii Franza Kafki napisanej przez Reinera Stacha. 

Posłuchaj

29:13 PR2 2024_11_07-22-30-34.mp3 Reiner Stach o biografii Franza Kafki (Strefa literatury/Dwójka)

Powstanie biografii Kafki

Reiner Stach przyznał, że rozpoczynając pracę miał przed sobą wiele niewiadomych. - Kiedy rozpoczynałem pisanie biografii, nie miałem pewności, że ten projekt się powiedzie. Nie wiadomo, jak przez czytelników zostanie przyjęta tak obszerna biografia i czy uda się ten projekt przeprowadzić do końca - zdradził.

- W efekcie pracowałem nad tym 18 lat. Trudno przewidzieć, co się wydarzy podczas tak długiego okresu i czy będę miał możliwość doprowadzić ten projekt do końca. Obecnie także tłumaczenia biografii są czymś, czym się cieszę. W setną rocznicę śmierci Kafki zdaję sobie sprawę, że chyba żaden autor 100 lat po śmierci nie cieszy się tak dużym zainteresowaniem, jak Kafka - stwierdził.

💸 "Jeszcze jako trzydziestolatek Kafka mieszkał z rodzicami - czytamy na stronach książki "KAFKA. Lata decyzji 1910-1915...

Opublikowany przez Dwójka - Program 2 Polskiego Radia Niedziela, 3 listopada 2024

Pisarz wychowany w napięciu

Reiner Stach zapytany o dorastanie pisarza ocenił, że proces ten odbywał się w ciągłym napięciu. - Kafka już jako dziecko i młody człowiek konfrontowany był z różnymi napięciami, także antysemickimi. Czuł, że coś wisi w powietrzu i miało to duży wpływ na jego twórczość - powiedział.

- Trzeba też zwrócić uwagę na napięcie w kontekście dziejowym tego, co odchodzące, i tego, co nowe i nowoczesne. Tego też doświadczył na własne oczy w Pradze jako dziecko i młody mężczyzna. Pojawiały się auta, miasto było elektryfikowane czy pojawiały się kina. To było czymś, czego doświadczał na co dzień, i miało to wpływ na jego psychikę - ocenił.

Kafka i Praga

Franz Kafka urodził się i dorastał w stolicy Czech. Kochał Pragę, ale momentami go przytłaczała. - Jego stosunek do miasta był mieszany. Jest wiele miejsc, kiedy wiemy, że Kafka był dumny z Pragi. Było tak, kiedy przyjechał Alfred Kubin; z wielką chęcią pokazywał mu zabytki miasta, z którego był dumny - opowiedział Reiner Stach.

Czytaj także:

• Rolki z Kafką. Pisarz jest tak popularny, jak współcześni idole młodych

- Jednak postrzegał Pragę jako miasto zwrócone ku przeszłości. Mnóstwo budynków z tablicami upamiętniającymi jakieś postaci sprzed kilku stuleci. To przeszkadzało mu. Marzył, żeby wyjechać do Berlina - zdradził autor biografii Kafki.

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Prowadzenie: Dorota Gacek

Gość: Reiner Stach (autor biografii Franza Kafki)

Data emisji: 7.11.2024

Godz. emisji: 22.30

dz/wmkor/pg