W kolejnej odsłonie "Czytelni" sięgnęliśmy po książki francuskich pisarzy. Jednym z nich jest David Diop i jego najnowsza powieść "Bratnia dusza", w której autor przenosi nas w przeszłość. Powracamy bowiem do I wojny światowej, jednak widzianej oczami Senegalczyków.
28:29 Czytelnia 14.11.2021.mp3 Iwona Rusek i Piotr Kofta o książkach "Bratnia dusza" i "Anomalia" (Czytelnia/Dwójka)
Główny bohater, Alfa, walczący w szeregach armii francuskiej, opowiada nie tylko o wielkiej wojnie, ale również życiu w poczuciu winy, ponieważ nie spełnia prośby swojego przyjaciela, który – ciężko ranny w czasie jednej z bitew – prosi o zakończenie swoich cierpień. Bohater jednak nie znajduje w sobie odwagi, a jego kompan umiera w wielkich cierpieniach. Alfa, pragnąc pomścić swojego przyjaciela, przechodzi na stronę wroga i poszukuje ofiary, którą następnie brutalnie zabija. Jako łup przynosi rękę żołnierza – ten gest zemsty powtarza wielokrotnie. W końcu mężczyzna zaczyna być postrzegany jako czarownik – pożeracz dusz.
- Diop gra różnymi schematami narracyjnymi, do których jesteśmy przyzwyczajeni, konfrontując je z inną tradycją opowiadania. Mamy sytuację znaną w kulturze zachodniej, mianowicie żołnierzy na Wielkiej Wojnie - zauważył Piotr Kofta. - We Francji pamięć o tym wydarzeniu jest bardzo silna i opanowana kulturowo przez poezję, prozę czy film. W naszym europejskim wyobrażeniu wszyscy ci żołnierze byli biali, natomiast David Diop mówi: "to nieprawda, ponad 100 tysięcy Afrykańczyków walczyło po stronie francuskiej".
Czytaj też:
Recenzent dodał, że wraz z tymi ludźmi – m.in. Senegalczykami – zaangażowanymi w wojnę, przyszedł ich sposób rozumienia świata. - Zostali wrzuceni w sytuację, której kompletnie nie rozumieli, czemu służy w tej książce brak jakichkolwiek danych orientacyjnych. Nie wiemy, gdzie i kiedy toczy się bitwa. Dla nas to sytuacja uniwersalna, a dla narratora i jego kolegów – absolutnie przypadkowa. Akurat się tam znaleźli. I Diop przybliża nam ten punkt widzenia, pisząc prozę tak, jakby była opowiedziana przez użytkownika jednego z języków Senegalu, człowieka tamtej kultury. I wychodzi mu to bardzo dobrze - podkreślił Piotr Kofta.
W audycji rozmawialiśmy również o książce Herve Le Tellier'a "Anomalia", która w 2020 roku została uhonorowana Prix Goncourt – najbardziej prestiżową nagrodą literacką we Francji. Jak czytamy w opisie wydawcy, jest to dzieło na pograniczu thrillera i science-fiction, z elementami psychologicznej powieści obyczajowej, pogodzonej z surrealizmem.
***
Tytuł audycji: Czytelnia
Prowadzi: Małgorzata Szymankiewicz
Goście: Iwona Rusek i Piotr Kofta (krytycy literaccy)
Data emisji: 14.11.2021
Godzina emisji: 12.30
