- Nauka z założenia niesie w sobie paradygmat bezstronności
- Badania humanistyczne niejednokrotnie opierają się na narracji danego naukowca
- Kopernik, w rozumieniu sobie współczesnych, pozostawał w konflikcie z nauką
Bezstronność nauk doświadczalnych
Nauka z założenia niesie w sobie paradygmat bezstronności. Jej zasadnicza szczerość wobec mechanizmów zachodzących w świecie fizycznym jest powtarzalna i weryfikowalna. Odkrywanie procesów musi spełniać określone warunki metodologiczne – inaczej naukowość można podważyć. Choć nie zawsze to, co jest uzasadnione wchodzi do kanonu wiedzy, bo wymyka się aktualnemu stanowi naszego pojmowania.
Narracja nauk humanistycznych
Zdefiniowanie nauk doświadczalnych jest określone i relatywnie proste, co jednak z naukami humanistycznymi? - Mamy tutaj różnice w metodzie - zaznaczył Olgierd Sroczyński. - W fizyce, chemii możemy badania powtórzyć, w przypadku nauk humanistycznych jest to niejednokrotnie narracja danego badacza. To, co mamy w naukach historycznych, społecznych, opiera się na określonym modelu, który determinuje to, co badacz może odkryć, ustalić, uznać za prawdę. Nie możemy przeprowadzić badań w naukach społecznych na takiej samej zasadzie jak w fizyce czy chemii.
Recenzowanie kluczem do publikacji
Wnioski wysnute w badaniach humanistycznych podlegają jednak ocenie i recenzowaniu. Mają także swoją metodologię, a zatem recenzenci mogą wyniki badań podważyć lub je potwierdzić. - W trybie publikacji naukowych w czasopismach, który obecnie funkcjonuje, działa system recenzji przez uznanych specjalistów z danej dziedziny - tłumaczył nasz gość. - Oni anonimowo czytają artykuły, które są składane do recenzji i druku. To, co widzimy w periodykach naukowych jest w dużej mierze uzależnione od opinii, jakie wydali specjaliści w danej dziedzinie.
- Tutaj pojawia się problem. Jeżeli ktoś głosi opinie, które są nowatorskie, wykraczające poza przyjęty paradygmat, taka publikacja może zostać odrzucona - mówił filozof.
27:40 Dwójka OWZK 10.02.2022.mp3 Doświadczenie czy założenie. Ścieżki nauki (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Kopernik w konflikcie z nauką
Tak było m.in. z teorią Mikołaja Kopernika - opowiadał Olgierd Sroczyński. - Konflikt, który był związany z teorią kopernikańską, przedstawia się bardzo często jako konflikt religijny, natomiast argumenty, które w już procesie przeciwko Galileuszowi wysuwano ze strony ówczesnych astronomów, nie bazowały na argumentach religijnych, tylko na argumentach z astronomii ptolemejskiej. Nie chodziło o to czy odkrycia Kopernika podważają światopogląd religijny, tylko w jaki sposób podważają one całość ówczesnego światopoglądu naukowego.
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadził: Michał Szułdrzyński
Gość: Olgierd Sroczyński (filozof)
Data emisji: 10.02.2022
Godzina emisji: 17.30
uk
