Najstarsza książnica poza granicami kraju. Biblioteka Polska w Paryżu

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2025 11:24
Biblioteka Polska w Paryżu (fr. Bibliothèque polonaise à Paris) założona została w 1838 roku przez m.in. księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i Juliana Ursyna Niemcewicza jako fundacja Wielkiej Emigracji. Miała za zadanie zbieraćm ocalałe od grabieży i zniszczeń, polskie książki i pamiątki.
Jedna z wystaw w Bibliotece Polskiej w Paryżu.
Jedna z wystaw w Bibliotece Polskiej w Paryżu.Foto: PAP/ Mateusz Marek

Biblioteka Polska w Paryżu to najstarsza instytucja polska za granicą, a od 1853 roku posiada własny gmach na Wyspie św. Ludwika przy Quai d'Orléans. Od 1903 roku przy Bibliotece funkcjonuje Muzeum Adama Mickiewicza.

>>> Posłuchaj rozmowy o Bibliotece Polskiej w Paryżu

Bogaty warsztat dla badaczy historii XIX wieku 

Instytut Biblioteka Polska w Paryżu  gromadzi druki, czasopisma, broszury, druki ulotne, rękopisy, zbiory kartografii, grafik, malarstwa, rzeźby, fotografii etc. przekazywane przez wiele pokoleń emigracyjnych. Przechowuje m.in. druki staropolskie z XVI i XVII wieku, archiwa polskich powstań narodowych i Wielkiej Emigracji oraz spuścizny działaczy emigracyjnych.

W 1989 roku księgozbiór wynosił ok. 220000 woluminów, biblioteka posiada także ok. 5000 polskich map i 7000 rycin pochodzących z czasów od XVI do XX wieku.

Czytaj także:

Zasoby Biblioteki Polskiej w Paryżu 

Historia najstarszej książnicy poza granicami Polski

Biblioteka Polska została ufundowana przez uczestników Wielkiej Emigracji – wybitnych Polaków przybyłych do Francji po upadku powstania listopadowego. Od początków istnienia instytucji współpracował z nią także Adam Mickiewicz, którego odezwa w prasie francuskiej, o grabieży polskich dóbr kultury pod zaborami, poruszyła opinię publiczną w Paryżu.

W okresie II wojny światowej część dokumentów instytucji została zagrabiona przez Niemców. Zasoby Biblioteki znajdowały się w Niemczech wschodnich, a dokumenty trafiły najpierw do Moskwy, potem do Warszawy. Placówka ostatecznie większość utraconych zbiorów odzyskała.
Rola i zadania placówki 

Biblioteka pełni obecnie rolę kulturotwórczą. Przewodniczy koncertom, wystawom, projekcjom filmów oraz sesjom naukowym. Fundacje związane z Biblioteką Polską w Paryżu prowadzą także programy stypendialne dla studentów kierunków humanistycznych.

***


Narodowy Program Rozwoju Humanistyki

Do udziału w Narodowym Programie Rozwoju Humanistyki mogą zgłaszać się uczelnie, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze oraz inne podmioty.

Program jest podzielony na trzy moduły. Celem pierwszego ("Dziedzictwo – Projekty badawcze") jest finansowanie wieloletnich projektów badawczych "o szczególnym znaczeniu dla narodowego, europejskiego lub światowego dziedzictwa kulturowego lub kultury współczesnej".
Drugi moduł "Nowe wyzwania – Projekty badawcze" dotyczy humanistycznych aspektów współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Z kolei trzecie "Sokrates – Książka upowszechniająca wyniki badań" ma na celu popularyzację wyników badań naukowych.

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Prowadzenie: Aldona Łaniewska-Wołłk 

Goście: prof. Mikołaj Sokołowski (sekretarz rady Biblioteki Polskiej w Paryżu i przewodniczący rady Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki); dr Ewa Rutkowska (wicedyrektor Instytutu Biblioteka Polska w Paryżu), prof. Maciej Forycki (dyrektor Instytutu Biblioteka Polska w Paryżu).

Data emisji: 2.06.2025

Godzina emisji: 19.10

IAR/PAP/PR24/NIFC/zch/am