Archiwalne nagrania Polskiego Radia trafiły na Listę Krajową programu UNESCO "Pamięć świata". To kolekcja 93 oryginalnych, stalowych płyt gramofonowych z materiałami dźwiękowymi z września 1939 roku. Pierwszy raz na tę prestiżową listę trafiły materiały dźwiękowe.
Płyty zawierają między innymi przemówienia prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego oraz reportaże amerykańskich i angielskich korespondentów z broniącej się stolicy. Są też komunikaty porządkowe dla mieszkańców Warszawy.
Płyty zostały uratowane przez pracowników Polskiego Radia, którzy przed zajęciem rozgłośni przez Niemców wynieśli je i ukryli w prywatnych domach. Po wojnie utracono kontakty do miejsc i osób, u których depozyt z września 1939 roku był przechowywany, zatem uważano, że i on zaginął bezpowrotnie. Jednak po 40 latach część depozytu - licząca 93 płyty - została zwrócona do Polskiego Radia. Płyty te, oczyszczone i zdigitalizowane, stanowią dziś ważną lekcję historii kraju, jak również polskiej i światowej radiofonii.
Stefan Kruczkowski z Działu Realizacji, Konserwacji i Digitalizacji Archiwum Polskiego Radia wspomina, że z płytami zetknął się w 1979 roku. Wówczas jedną partię nagrań przyniósł do siedziby rozgłośni mężczyzna, który w mediach usłyszał apel historyka radia profesora Macieja Kwiatkowskiego. Profesor starał się odnaleźć zaginione płyty. Reżyser dźwięku dodaje, że druga partia płyt była zamurowana w ścianie willi w centrum Warszawy. Profesor Kwiatkowski, który w latach 1978-1979 szukał nagrań, dotarł do właścicielek willi. "I one mu - po długich negocjacjach - wydały te płyty" - mówi Stefan Kruczkowski.
Wciąż zaginiona jest trzecia partia płyt, która przetrwała wojnę. Archiwum Polskiego Radia apeluje do słuchaczy z prośbą o zgłaszanie się z informacjami na temat losu tych nagrań.
Płyty zawierają, między innymi, przemówienia prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego oraz reportaże amerykańskich i angielskich korespondentów z broniącej się stolicy. Są też komunikaty porządkowe dla mieszkańców Warszawy, czytane między innymi przez Jeremiego Przyborę.
IAR/ks
