Jednym z gości audycji z cyklu "Teatralna loża Andrzeja Matula" był prof. Henryk Jurkowski, krytyk, historyk i teoretyk teatru, najwybitniejszy w Polsce znawca teatru lalek, autor licznych opracowań i artykułów na ten temat, m.in. monumentalnej i pracy "Dzieje teatru lalek", która niebawem zostanie wznowiona. Książka tłumaczona była na wiele języków. – Pochlebiam sobie, że to jedyna książka w Europie, która opowiada o teatrze lalek w skali od Atlantyku do Uralu – powiedział historyk. – Wszystkie inne opracowania zatrzymują się na Odrze – dodał.
Historia teatru lalek jest równie długa jak teatru w ogóle, dlatego jego źródeł szuka się w rytuałach. –Jesteśmy w tej szczęśliwej sytuacji, że obok rozwiniętego teatru lalkowego w Europie czy w Chinach możemy wciąż obserwować rytuały z zastosowaniem lalek u plemion aborygeńskich lub amerykańskich Indian – mówił prof. Henryk Jurkowski. – Dla antropologa i teatrologa to wspaniałe źródło wiedzy – powiedział.
Czym jest teatr lalek? Co jest wyróżnikiem jego dramaturgii? Dr Halina Waszkiel, adiunkt na Wydziale Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku warszawskiej Akademii Teatralnej, odwołała się najpierw do ogólnej definicji teatru autorstwa Jerzego Grotowskiego. – Istotą teatru jest spotkanie dwóch osobników. Z jednej strony mamy aktora, który coś prezentuje, z drugiej zaś widza, choćby jednego, który przyszedł w umówione miejsce w umówionym czasie, by to coś zobaczyć – wyjaśniała.
W tym kontekście teatr lalek jest zjawiskiem, w którym dochodzi trzeci uczestnik tego spotkania. – Oprócz aktora i widza mamy animowaną formę – powiedziała. – Może to być tradycyjna lalka, coś niematerialnego, jak cień, przedmiot codziennego użytku poddany animacji, czyli ożywieniu. Gdy tak myślimy o teatrze lalek, nie ma w nim żadnych ograniczeń w doborze repertuaru. Lalka może zagrać wszystko. Pokazywano już w teatrze lalek i "Hamleta", i "Balladynę". Do tego dodać należy oczywiście sztuki pisane specjalnie dla tego typu teatru – opowiadała.
Zapraszamy do wysłuchania nagrania audycji "Sezon na Dwójkę", w którym z zaproszonymi gośćmi oraz badaczką historii teatru prof. Barbarą Osterloff rozmawiali Andrzej Matul i Konrad Szczebiot.
mc
