Ślōnsko Bajarka była naszym gościem kilka lat temu. Od tego czasu Dominika Kierpiec-Kontny wciąż rozwija swoją sceniczną postać, udzielając się także w innych projektach muzycznych (wielki powrót zespołu Hurdu Hurdu z Adamem Olesiem!). Tym razem porozmawiamy z artystką o tym, jak to jest być Ślōnsko Bajarką, skąd w ogóle wziął się pomysł na kreację takiej postaci, a także o planowanych na najbliższą przyszłość działaniach. A najbliższe z nich już 19 sierpnia (sobota) w Warszawie!
„Rajza z Korfantym – Ślōnsko Bajarka” to etnograficzne, multimedialne show, które już odbędzie się w pawilonie kulturalnym Niepodległa. Miejsce spotkań. Podczas interaktywnego widowiska publiczność będziecie mogła „chycić szprymy” (czyli nauczyć się śląskich słówek), poznać tradycyjne pieśni, posłuchać ciekawych historii na temat tradycji Górnego Śląska, ale też… zatańczyć i zaśpiewać.
Wydarzenie odbędzie się przy Ogrodzie Botanicznym w Łazienkach Królewskich (pawilon Niepodległa. Miejsce Spotkań) o godzinie 16.00.
- Chciałabym i mam nadzieję, że widzowie też tak to odbierają... Bajarka to jest taki miszung. Mogę o sobie powiedzieć, że jestem takim żywym translatorem. między pokoleniami, między językami. Bajarka powstała z takiego pytania: co ja właściwie umiem, czym mogę się podzielić z innymi? Zobaczyłach tam moja babiczka, moja starka Zosia. Była tam sielskość sytuacji rodzinnych, charyzma mojej babci, Gotki. Z tego zrodziła się Ślōnsko Bajarka.
Dominika Kierpiec-Kontny zazwyczaj występuje na Śląsku - niedaleko od chałupy, żeby być bliżej dzieci. Zdarza jej się jednak zapuszczać w dalsze części Polski. Swoją opowieść zaczyna wtedy od... koła.
Warszawiacy, słysząc „idę na koło”, pomyśleliby pewnie o bazarze na Kole - pchlim targu na Woli. Ślązak, idąc na koło, idzie pojeździć na rowerze. Ale dla Dominiki, Ślōnskiej Bajarki, koło to także cykl. Życie toczy się kołem, jest w nie wpisany choćby cykl przyrody, a dla artystki życie Ślązaka jest uporządkowane właśnie dlatego, że z tym cyklem związane...
Zobacz:
Ślązacy? Do tańca i do różańca
A ponadto w Poranku Dwójki:
- W najbliższy czwartek (24 sierpnia) zaczyna się w Białymstoku Wschód Kultury – Inny Wymiar. Festiwal, organizowany na ścianie wschodniej od 13 lat promuje ideę dialogu i tolerancji, a podczas kilku dni spotkań jest też miejsce na nowe projekty. W tym roku w programie czterech wymiarów (muzyki, sztuki, filmu, społeczności) znalazło się ponad 30 wydarzeń, na które wstęp jest tradycyjnie bezpłatny.
Ciekawie zapowiada się wymiar muzyczny festiwalu. Plenerowy koncert zagra Natalia Szroeder. Na festiwalowej scenie zobaczymy także Kapelę ze Wsi Warszawa – gwiazdę muzyki folkowej. Nowością na tegorocznym festiwalu będą warsztaty produkcji muzycznej dla młodzieży (poprowadzi je Miss God) oraz warsztaty podcastowe, którymi pokieruje znana poetka, filozofka, autorka podcastu Dziennik Zmian - Miłka Malzahn (czyt. Malcan)
07:53 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_08_19-07-47-02.mp3 Wschód Kultury - Inny Wymiar 2023 (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Skąd się wzięło słowo „alfabet”? Kim były Bubulina i Melina? Jak odczynić złe spojrzenie? Dlaczego greccy dziadkowie bawią się koralikami? Na te pytania odpowiada książka dla młodych czytelników zatytułowana „Kala, Kala. Grecja dla dociekliwych” autorstwa Dionisiosa Sturisa. Dowiadujemy się, że Grecja to nie tylko antyk, mitologia, filozofia i słoneczne wakacje. To także wspaniała przyroda oraz skomplikowana współczesność.
06:38 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_08_19-08-17-01.mp3 „Kala, Kala. Grecja dla dociekliwych” autorstwa Dionisiosa Sturisa (Dwójka/Poranek Dwójki)
Rzeźba kura na Jarmarku Jagiellońskim
- Wczoraj w Lublinie, rozpoczął się 17. festiwal „Re:Tradycja”, znany dawniej jako „Jarmark Jagielloński”. Jarmark Jagielloński przez kilkanaście istnienia ewoluował. Od kilku lat największy nacisk kładziony jest na tradycję ludową jednak umieszczoną we współczesnym kontekście.
To barwne wydarzenie odwiedził z mikrofonem Piotr Dorosz i rozmawiał z jedną organizatorek – Karoliną Waszczuk z lubelskich Warsztatów Kultury, a także rękodzielnikami, którzy na Starym Mieście rozstawili swe stragany.
07:10 [i] 19.08 RE TRADYCJA Jarmark Jagielloński w Lublinie mp3.mp3 Re:Tradycja (Dwójka/Poranek Dwójki)
W tym roku motywem przewodnim wydarzenia są „rzemieślnicy i obróbka drewna” – wokół niego kręcą się poszczególne festiwalowe inicjatywy. Re:tradycja jest festiwalem podzielonym na moduły. Jednym z nich stał się Jarmark Jagielloński – przybrał formę miejsca spotkań rzemieślników i rękodzielników. Dzięki Jarmarkowi mamy szansę na namacalne zetknięcie się z tradycyjnym rzemiosłem nie tylko z Polski, ale i Litwy czy Ukrainy. Prowadzone sap okay, warsztaty, które przybliżają proces twórczy. „Zachęcamy do obserwacji i do rozmów z rzemieślnikami!”, mówiła Karolina Waszczuk.
Nie zabraknie wystaw. Na nich także możemy zapoznać się z tradycjami rzemieślniczymi. Ponadto warsztaty – m.in. drzeworyt stolarka. Jest tu także bogaty pakiet propozycji dla dzieci.
Rzemieślnicy na Jarmarku Jagiellońskim
Jednym z wystawców jest ŻyWa Pracownia z Krakowa. Reprezentujący to stowarzyszenie Adam Wrona opowiadał o tradycyjnych drewnianych zabawkach. Takich, jak jeszcze kilkadziesiąt lat temu można było spotkać na wiejskich odpustach.
- To zabawki wykonane z drewna, wikliny. Przeróżnych patyków i kijów, które pozyskuję w naturze. To zabawki proste w swojej formie. Tworzyłem je tak, jakbym tworzył zabawkę mając lat 10. To powrót do dziecięcych lat. Zabawki są więc w swojej formie bardzo surowe i naturalne.
Adam Wrona od kilkunastu lat zajmuje się wikliniarstwem (ŻyWa Pracownia, którą współtworzy, to miejsce mocno odwołujące się do tradycyjnego rzemiosła, od ceramiki, poprzez wikliniarstwo, po szycie). Jak przyznaje rzemieślnik, uwielbia przysiąść i posłuchać starych mistrzów-rzemieślników. Ich wskazówki i wiedza są bezcenne.
Janina Mazurek z Bałtowa jest tkaczką. Tworzy m.in. tradycyjne chodniki. W jej domu wciąż stoją krosna oraz cały osprzęt do obróbki lnu.
- Chętnie bym kogoś jeszcze tego nauczyła, póki mam pamięci jakiej-takiej – przyznaje artystka. – Wełnę mam, ale wełny nie przędę. Przynoszą mi. Ktoś tu pozbierał włóczkę, tu mi jakaś pani przyniosła. I tak staram się to wyrabiać. Ale to długi trwa. Moja wnuczka mi tak obliczyła, że jeden dwumetrowy chodnik to z milion razy muszę rzucać tym czółenkiem.
Pani Janina wskazuje, że i sam len nie jest już taki jak kiedyś. Nie da się już utkać tak cienkiej nitki. „Może modyfikowany” – zastanawia się tkaczka.
- Kiedyś to tai len się rodził, że to włókno było takie cieniutkie, drobne. A teraz takie „paździory”, jak to się mówi. I nie można takiej cienkiej nitki wyprodukować. Zresztą, kochany, obróbka lnu to jest bardzo pracochłonne. To trzeba siać, plewić, później moczyć i międlić, i pocierać, i późnej trząść… to bardzo długi proces tej pracy.
Mariza Nawrocka, znana z zespołu Trimagine, zajmuje się także wycinankarstwem. I to właśnie z wycinankami przyjechała na Jarmark Jagielloński.
- Teraz staram się wzorować na wycinankach z Powiśla Otwocko-Garwolińskiego. Choć kiedyś patrzyłam dużo na wycinanki kurpiowskie, od Czesławy Konopkówny, radomskie od Genowefy Czachor – mówiła Nawrocka.
POZNAJ:
Konstancin Jeziorna – stolica polskiej wycinanki
Marizę Nawrocką inspiruje sztuka ludowa jako całość. Dlatego też swoje wycinanki wzoruje na rzeźbie. W myśl hasła przewodniego Re:tradycji – „obróbka drewna” – wykonała swoje prace na podstawie drewnianych rzeźb Józefa Soboty.
Muzyka i zabawa!
Kolejny moduł Re:tradycji to moduł muzyczny. W niego wpisują się koncerty i potańcówki. Mogliśmy już usłyszeć kapele: Hajda Banda / Гайда Банда, Janusz Prusinowski Trio. Dziś – w sobotę zagrają: Orkiestra Jarmarku Jagiellońskiego, Cmolaskie Chłopoki, Kapela Batareja.
Lubelski Festiwal „Re:Tradycja” potrwa do jutra włącznie. Szczegółowy program imprezy znajdą Państwo na stronie internetowej warsztatykultury.pl
re:tradycja 2023
- W cyklu „Pod gołym niebem” odwiedzimy nietypowe muzeum – Skansen przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
- Łotewska supergrupa, jedna z najważniejszych na tamtej scenie folk. Mowa o Auli, która w tym roku obchodzi w tym roku 20-lecie istnienia. Na spotkanie z artystami zabierze nas Aleksandra Tykarska.
08:49 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_08_19-09-15-29.mp3 Auli - 20-lecie grupy (Dwójka/Poranek Dwójki)
Słuchaliśmy:
7.09 Vaira un draugi Saulīt, Mana Krustamāte (3:44)
7.15 Henry Grenerin Suita D-dur, V. Sarabande, wyk. Bruno Helstroffer (gitara) (2:29)
7.23 Nancy Mounir Gannentini, wyk. Zaki Mourad (śpiew), Nancy Mounir (instrumenty, aranżacja) (5:12)
7.30 Menahan Street Band The Traitor (2:40)
7.35 Johannes Brahms Intermezzo Es-dur op. 117 nr 1 Andante moderato, wyk. Glenn Gould (fortepian) (5:34)
7.45 Shida Shahabi Petula (2:19)
7.54 Enrique Granados Allegro de Concierto op. 46, wyk. Paquita Madriguera (fortepian) (6:22)
8.02 Tadeusz Sygietyński & Marianna Zimińska-Sygietyńska Dwa serduszka cztery oczy, wyk. Halina Mlynkova (śpiew) (3:00)
8.08 Florent Schmitt Pięć utworów na wiolonczelę i fortepian op. 19, IV. Rêve au bord de l'eau, wyk. Aurélienne Brauner (wiolonczela), Lorène de Ratuld (fortepian) (3:55)
8.14 El Khat Ya Raiyat (4:39)
8.26 Agustín Barrios Mangoré Una Limosina por el Amor de Dios, wyk. John C. Williams (gitara) (3:24)
8:33 Saucējas Kupla līpeņa izauga (2:09)
8.43 Stuart MacRae The Lif of the World, wyk. Lotte Betts-Dean (śpiew), Sequoia (3:30)
8.55 Širom Same as the One She Hardly Remembered (8:24)
9.08 Vilkači Vai Tādēļi Nedziedāju (3:48)
9.21 Laima Jansone & Auļi Bez Gaismiņas Nedzīvošu (2:31)
9.25 Fahir Atakoğlu Sultan, aranż. na fortepian i wiolonczelę, wyk. Jamal Aliyev (wiolonczela), Ece Dağıstan (fortepian) (5:19)
9.38 Adam Oleś Tyskno mi je tyskno (2:23)
9.48 Alexis Ffrench Miracles (3:21)
9.52 Maurice Ravel „Le jardin féérique” z suity „Moja matka gęś”, aranż. Dieter Ilg, wyk. Rainer Böhm (fortepian), Dieter Ilg (kontrabas), Patrice Héral (perkusja) (5:58)
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 19.08.2023
Godzina emisji: 9.30
