Fotografia nie jest przezroczysta – nie pokazuje „po prostu”, neutralnie ani obiektywnie. Podobnie jak historia, gdy pisana jest z jednej tylko perspektywy. Wiele w interpretacji fotografii i historii zależy od kąta patrzenia, od zachowanej materii i zauważania tego, co dotychczas pomijane.
Agnieszka Pajączkowska opisuje wybrane chłopskie zdjęcia, a swoje spostrzeżenia uzupełnia o rozmowy, zapisy historii mówionej, dokumenty, mikroreportaże, rozważania teoretyczne, cytaty z esejów o fotografii i nowe refleksje dotyczące historii ludowej. Rdzeniem książki pozostaje pytanie, czym właściwie jest to, co widzimy. Czego fotografia nie pokazuje i nie rozstrzyga? To nie tyle opowieść o osobach widocznych na zdjęciach, ile o samych zdjęciach i tych, którzy je wykonywali – fotografach i fotografkach, o ich motywacjach, warsztacie pracy, miejscu w wiejskiej społeczności. Tak oglądane chłopskie fotografie pozwalają spojrzeć z mniej oczywistej perspektywy na polską historię XX wieku.
Nieprzezroczyste to próba zwrócenia spojrzenia na to, co dotychczas było zauważane zbyt rzadko – na trzeci plan, na tło, rzeczy i ludzi poza kadrem. Agnieszka Pajączkowska będzie gościem audycji o 9.30.
Fotografia nie jest przezroczysta – nie pokazuje „po prostu”, neutralnie ani obiektywnie. Podobnie jak historia, gdy pisana jest z jednej tylko perspektywy. Wiele w interpretacji fotografii i historii zależy od kąta patrzenia, od zachowanej materii i zauważania tego, co dotychczas pomijane.
Agnieszka Pajączkowska opisuje wybrane chłopskie zdjęcia, a swoje spostrzeżenia uzupełnia o rozmowy, zapisy historii mówionej, dokumenty, mikroreportaże, rozważania teoretyczne, cytaty z esejów o fotografii i nowe refleksje dotyczące historii ludowej. Rdzeniem książki pozostaje pytanie, czym właściwie jest to, co widzimy. Czego fotografia nie pokazuje i nie rozstrzyga? To nie tyle opowieść o osobach widocznych na zdjęciach, ile o samych zdjęciach i tych, którzy je wykonywali – fotografach i fotografkach, o ich motywacjach, warsztacie pracy, miejscu w wiejskiej społeczności. Tak oglądane chłopskie fotografie pozwalają spojrzeć z mniej oczywistej perspektywy na polską historię XX wieku.
Do tego w audycji:
- Relacja z uroczystości wręczenia nagród laureatom konkursu „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno”. Rękodzieło i rzemiosło są wciąż żywe – udowodnili to laureaci i osoby wyróżnione w konkursie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. Konkurs został ogłoszony w tym roku po raz pierwszy. Na początek instytut wziął na warsztat drewno. Nagrody zostały przyznane w trzech kategoriach: sztuka ludowa, rękodzieło ludowe i rzemiosło ludowe.
W kategorii „rękodzieło” zwyciężyła „wyrezka” – praca Ewy Korniluk z Hajnówki – bramy do Puszczy.
- „Wyrezka” to nic innego jak drewniana dekoracja okienna. Większość podlaskich domów w starym stylu ma jeszcze takie dekoracje i takie okiennice. Moje zainteresowanie drewnem? Myślę, że nie mogło być inaczej! Moi rodzice pracowali w zakładzie przetwórstwa drewna, dziadkowie byli rękodzielnikami. Dziadek robił między innymi „wyrezki”, babcia wyplatała z wikliny i tkała na krosnach.
- Potrzebny jest potężny pień, w ty przypadku nadwiślańskiej topoli. Przepiękne topole rosną w zakolach Wisły! Dobieramy go, przeciągamy na swój teren, dokładnie oglądamy i decydujemy, gdzie ma być dziób, jaka wysokość burt. Żeby to wyglądało… i, co najważniejsze, pływało!
Kazimierz Bąk przyjechał z wioski Górki położonej nad Wisłą na Podkarpaciu. Jest autorem najdłuższej „dłubanki” w Europie – płynął nią sam Aleksander Doba! Na konkurs „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” wysłał mniejszą, tradycyjną dłubankę i wygrał I miejce w kategorii „rzemiosło ludowe”. Wszystkie łodzie tworzone przez rzemieślnika pływają, przede wszystkim po Wiśle.
Józef Lewkowicz tworzy nie tylko w drewnie, ale i w kamieniu, robi też słomiane pająki. W konkursie NIKiDW wygrał jego drzeworyt. Dzieło wzorowane jest na drzeworycie płazowskim. A sam artysta wykonał już kilkanaście jednostronnych matryc do drzeworytu.
- To najstarsza grafika ludowa, wykonywana w Płazowie przez Mateusza Koszyckiego wraz z rodziną – mówił laureat konkursu w kategorii „sztuka ludowa”. – W dzisiejszych czasach 13 klocków drzeworytniczych znajduje się w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.
Byliśmy bardzo ciekawi, jak wiele prac zostanie zgłoszonych – mówiła Małgorzata Jaszczołt z NiKiDW. – 154 to jednak jest sukces. Chcieliśmy pokazać drewno w różnych odsłonach. Można zobaczyć jak wiele przedmiotów można z drewna wykonać, jak wiele możliwości daje ten materiał. Zależało nam na zainteresowaniu ludzi tą twórczością. Ma na wielką wartość, a drewno ma duszę.
Wszystkie nagrodzone i wyróżnione prace można oglądać w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi do 15 stycznia 2024 roku.
06:15 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_11_25-07-48-44.mp3 „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” (Dwójka/Poranek Dwójki)
Fragment wystawy prac konkursu „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno”
- Relacja z warsztatów „Muzyczka” Mateusza Kowalskiego w Ambasadzie Muzyki Tradycjnej. Warsztaty, choć bazują na muzyce tradycyjnej, mają na celu ogólny rozwój i umuzykalnienie dzieci. Czy, by dołączyć, potrzebne są umiejętności gry na instrumentach? Ależ nie! A dzieci bardzo szybko uczą się nowych rzeczy i lubią muzykę ludową.
06:09 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_11_25-08-20-38.mp3 "Muzyczka - warsztaty dla najmłodszych z Mateuszem Kowalskim (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Wczoraj cyfrową premierę miała debiutancka płyta nowej na polskiej scenie folkowej formacji Duality. Stworzyła go dwójka niezwykle zdolnych i uznanych muzyków: skrzypaczka Daria Butskaya (Hajda Banda) i SpacePierre (Beltaine czy Krzikopa). Czym się inspirowali, ile wpływów zawarli na swojej płycie i dlaczego zachęcają do swobodnego czerpania z muzyki tradycyjnej oraz jak w ogóle zaczęli współpracę? POSŁUCHAJ całej rozmowy w programie Muzyczne Spotkania
06:01 PORANEK DWOJKI Dwojka 2023_11_25-08-38-44.mp3 Duality z debiutanckim albumem (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Pierwszy odcinek cyklu „Wszystko jest piękne”, w którym od teorii przechodzimy do praktyki i zapraszamy na nasz kanał YouTube, gdzie czekać będą na słuchaczy instruktażowe wideo.
- Dziś w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie odbędzie się XVII Przegląd Filmów Etnograficznych „Oczy i Obiektywy”. O wydarzeniu w audycji opowiadają członkinie Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna goście: Helena Patzer i Matylda Elson.
10:25 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_11_25-09-14-30.mp3 festiwal filmów etnograficznych "Oczy i Obiektywy" 2023 (Dwójka/Poranek Dwójki)
Słuchaliśmy:
7.09 Fryderyk Chopin Berceuse Des-dur, op. 57 Bertrand Chamayou (4:43)
7.16 Janusz Prusinowski Kompania Serce (3:36)
7.25 Susana Baca Maria Lando (5:35)
7.31 Chilly Gonzalez Wintermezzo Daniel Hope (2:55)
7.36 Babooshki Rano, rano (4:04)
7.45 Ma Rouf Blues for Soran (3:08)
7.55 Laurel Premo Hop High (5:06)
8.02 Carlo Francesco Pollarolo, Motet "Aurae sacrae amati ardores" cz III
Nuria Rial (sopran) + Kammerorchester Basel dyr. Julia Schroder (4:48)
8.09 Mała Orkiestra Dancingowa Przechodzisz i nie widzisz mnie (2:54)
8.14 Naragonia Lente in Laren / Jane’s Boots (5:09)
8.26 Tęgie Chłopy Mietlarz (4:08)
8.30 Duality Cuban Mazurkas
8.42 Łukasz Ojdana Meditation III (3:09)
8.53 Baden Powell Invencao Em 7 ½ (5:11)
9.08 Zespół z Ocic, Zespół Łada Jugoslavija (2:10)
9.21 Wernyhora Ne byj mene (3:38) koncert w PME w ramach festiwalu Oczy I Obiektywy
9.28 TRANSatlantyk Najlepszy niepolskojęzyczny chłop spod Tomaszowa Lubelskiego (3:28)
9.40 Ralph Vaughan Williams Six Studies in English Folk-Song, IV. Lento Amy Dickson, Daniel de Borah (1:31)
9.50 Derek Gripper Jarabi (Passion) (6:36)
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 25.11.2023
Godzina emisji: 9.30
