Jacek Kopciński: Peter Brook był mędrcem, kimś więcej niż reżyserem teatralnym

- Peter Brook wierzył, że rozmaite wzory kultury, rozmaite tradycje zawierają wspólny pierwiastek, który można wydobyć podczas działań performatywnych - tak o zmarłym Peterze Brooku mówił w Dwójce dr Jacek Kopciński, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr".

Peter Brook

Foto: PAP/Alberto Morante

Peter Brook był brytyjskim reżyserem teatralnym, filmowym oraz operowym, a także pisarzem i producentem. Uważano go za jednego z najważniejszych twórców teatralnych XX wieku. Zmarł 2 lipca w wieku 97 lat.

Szekspir w najlepszym wykonaniu

Kariera Petera Brooka rozpięta jest pomiędzy znakomitymi inscenizacjami Szekspirowskiej klasyki a teatrem eksperymentalnym.

- Zawdzięczamy mu uważną lekturę dramatów Williama Szekspira i wspaniałe inscenizacje jego sztuk, których podjął się już w latach 50. i które weszły do historii teatru europejskiego - opowiadał dr Jacek Kopciński.

Reżyser na początku swojej działalności współpracował z brytyjskim Royal Shakespeare Theatre. Wystawił tam między innymi ''Króla Leara'', ''Sen nocy letniej'' oraz jeden z najgłośniejszych ówcześnie spektakli, ''Tytus Andronikus'', z którym odbył europejskie tournée.

Zwrot w karierze i życiu

Na początku lat 70. Peter Brook zapragnął porzucić teatr szekspirowski. - U szczytu kariery rozbił wszystkie narzędzia, którymi do tej pory się posługiwał i w 1971 roku założył międzynarodowy ośrodek badań teatralnych - mówił dr Jacek Kopciński. Tak zaczął się nowy etap nie tylko w twórczości, ale i w życiu Petera Brooka. 

- Wyjechał na pustynię, wyjechał do Afryki, włączył się w kontrkulturowy nurt związany nie tylko z teatrem, ale także z muzyką i zaczął tworzyć spektakle w zupełnie inny sposób - wyjaśnił gość audycji.

Współpraca z Jerzym Grotowskim

W latach 70. w opuszczonym paryskim Teatr Bouffes du Nord Peter Brook współtworzył Ośrodek Poszukiwań Teatralnych. Ten etap jego działalności związany jest z polskim twórcą teatralnym Jerzym Grotowskim, założycielem Teatru Laboratorium i Teatru Źródeł.

Obaj reżyserzy wielokrotnie się spotykali, a także współpracowali przy tworzeniu projektów artystycznych. W spektaklach Brooka występował Ryszard Cieślak, najwybitniejszy aktor z zespołu Grotowskiego.

- Lata 70. 80. i późniejsze to był okres teatru, który niekiedy nazywany jest antropologicznym, teatru wielokulturowego, otwartego na rozmaite tradycje współczesne i dawne - wyjaśniał dr Jacek Kopciński. - Największym osiągnięciem tego okresu była "Mahabharata" Petera Brooka, najpierw zrealizowana jako kilkudziesięciominutowa etiuda teatralna, a potem rozrastająca się w coraz dłuższe widowisko, które w pewnym momencie zostało zrealizowane w formie filmowej, a nawet serialowej.

Dr Jacek Kopciński podkreślił, że Peter Brook był kimś więcej niż reżyserem, że był kimś w rodzaju filozofa, mędrcem. - Wierzył, że rozmaite wzory kultury, rozmaite tradycje zawierają wspólny pierwiastek, który można wydobyć podczas działań performatywnych - podsumował.

Peter Stephen Paul Brook urodził się 21 marca 1925 w Londynie. W 1991 został nagrodzony Nagrodą Kioto w dziedzinie sztuki i filozofii. W 2004 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza przyznał mu tytuł doktora honoris causa, a w 2008 został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Posłuchaj

10:05 Dwojka_Poranek_Dwojki 2022_07_04-08-36-24.mp3 Jacek Kopciński o postaci Petera Brooka (Poranek Dwójki)

 

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadził: Paweł Siwek

Gość: dr Jacek Kopciński (historyk literatury, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr")

Data emisji: 4.07.2022

Godzina emisji: 8.30

mg