Wigilia jako skarb narodowy. Czy wpiszemy zwyczaje wigilijne na listę UNESCO?

Ostatnia aktualizacja: 20.12.2024 22:00
W każdym zakątku naszego kraju obchodzona jest nieco inaczej. Na stole wieczerzy poprzedzającej Boże Narodzenie triumfy święci kutia albo kluski z makiem. Tu uszka, tam krokiety, gdzie indziej pierogi. W pokoju dumnie stanie choinka, szopka, a może słomiany dziad? Czy tak zróżnicowany zwyczaj świąteczny powinien trafić na światową listę dziedzictwa niematerialnego?
Audio
  • Dr hab. Katarzyna Smyk o wpisaniu Wigilii na listę UNESCO (Poranek Dwójki)
Pocztówka świąteczna autorstwa w. Boratyńskiego
Pocztówka świąteczna autorstwa w. BoratyńskiegoFoto: Polona

Zwyczaj wigilijny w Polsce ma szansę trafić na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturalnego. Operację koordynuje (na prośbę Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego) Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Warto podkreślić, że wpisanie tradycji Wigilii Bożego Narodzenia w Polsce na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego to pierwszy krok. Kolejnym może być wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO!

Ewelina Pęksowa - Pasterka na Wiktorówkach.jpg

ZOBACZ TEŻ:

Doktor Katarzyna Smyk o obecnych i dawnych zwyczajach wigilijnych

Czy odradza się zwyczaj kolędowania od domu do domu?

Około godz. 9.30 z dr hab. Katarzyną Smyk (UMCS w Lublinie) porozmawiamy o tym, jakie są szanse na to, by Wigilia trafiła na listę UNESCO.


Ponadto w folkowym Poranku Dwójki: 

7.20 Porcja etno-wydarzeń na najbliższe dni

7.50 Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego

8.10  malarstwo na szkle Eweliny Pęksowej w Czerwonym Dworze. W Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór w Zakopanem została otwarta wystawa Eweliny Pęksowej - znanej zakopiańskiej malarki na szkle, uznanej, wielokrotnie nagradzanej, stanowiącej swoisty symbol witrochromii w polskiej sztuce ludowej. Ewelina Pęksowa na szkle zaczęła malować w 1968 roku. Była członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Swoje prace pokazała na 55 wystawach indywidualnych w Polsce oraz za granicą. Oprócz malarstwa na szkle miała jeszcze jedną wielką pasję – kwiaty. Jej bajkowy, barwny ogród stanowił oazę w samym centrum Zakopanego i nierozerwalnie towarzyszył samej twórczości artystycznej, - mówi kuratorka wystawy Małgorzata Wnuk.  


Posłuchaj
06:47 _PR2 (mp3) 2024_12_21-08-08-55 peksowa.mp3 Malarstwo na szkle Eweliny Pęksowej w Czerwonym Dworze w Zakopanem (Poranek Dwójki)

 


kto nie wierzy niech sprawdzi.jpg

8.20 Monika Gigier rozmawia o baśniach Lasowiaków i Rzeszowiaków wydanych przez Muzeum Sztuki Ludowej w Kolbuszowej. Jaki jest plus długich zimowych wieczorów? Między innymi taki, że ma się więcej czasu na poznawanie i opowiadanie niezwykłych historii. W wieczory takie jak te zasiadano w karczmach, izbach, przy ogniu i snuto opowieści, które niejednokrotnie kończyły się pouczającym morałem lub wyjaśniały zawiłości otaczającego świata. Takie są też baśni ze zbioru pt. Kto nie wierzy, niech sprawdzi. Bajki Lasowiaków i Rzeszowiaków – książki wydanej przez Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Nad jej barwnymi stronami pochyla się Monika Gigier i jej rozmówcy: dr Janusz Radwański i dr Izabela Wodzińska – pracownicy Kolbuszowej, którzy zbierali i opracowywali bajki Lasowiaków i Rzeszowiaków. Wszystkie podania, które znajdziemy w książce Kto nie wierzy, niech sprawdzi… to część literatury ustnej Lasowiaków i Rzeszowiaków. Długi łańcuch opowiadających i słuchaczy przechował najciekawsze, najzabawniejsze czy najbardziej emocjonujące opowieści aż do czasów, w których spisali je badacze.  


Posłuchaj
08:45 _PR2 (mp3) 2024_12_21-08-17-43 monika.mp3 Baśnie Lasowiaków i Rzeszowiaków wydanych przez Muzeum Sztuki Ludowej w Kolbuszowej (Poranek Dwójki)

 

8.35 O tradycjach wigilijnych na Śląsku Dorota Stabik rozmawia z Kamilem Iwanickim, autorem książki „Familoki. Śląskie mikrokosmosy. Opowieści o mieszkańcach ceglanych domów”


Posłuchaj
07:20 _PR2 (mp3) 2024_12_21-08-35-06 slask iwanicki.mp3 Święta na Śląsku - rozmowa z Kamilem Iwanickim (Poranek Dwójki)

 

8.45 W cyklu Nasze Niematerialne Aleksandra Stec przybliża tradycję wykonywania ozdób świątecznych z opłatka w Dolinie Liwca

9.10 Boże Narodzenie mogą umilać folkowe kolędy z albumu „Wesoła nowina” stworzona przez zespoły SVAHY i Etnos Ensemble. O świątecznej kooperacji opowiadali członkowie zespołów: Małgorzata Żurańska i Konrad Merta.

Posłuchaj
09:15 _PR2 (mp3) 2024_12_21-09-13-24 svahy.mp3 Album „Wesoła nowina” zespołów SVAHY i Etnos Ensemble (Poranek Dwójki)

 

svahy etnos ensemble 1200.jpg
Rozmowa z grupą Svahy

 

PLAYLISTA

  1. The Gloaming The Lobster
  2. Antonio Vivaldi, Eldbjorg Hemsing, Hestia String Quartet Winter Meditation [after The Four Seasons, Violin Concerto, RV 297: II. Largo]
  3. Zakir Hussain Toni
  4. Dawda Jobarteh Winter Trees Stand Sleeping
  5. Jean Sibelius, Kyoko Tabe Cinq Esquisses, Op. 114: II. Winter Scene
  6. Stephen Varcoe, The Cambridge Singers, John Rutter Wexford Carol
  7. Florian Christl Budapest
  8. Mieczysław Kosz Trio Syngały
  9. Johannes Brahms, Berliner Philharmoniker, Herbert von Karajan Variations on a Theme by Haydn, Op. 56a: I. Theme (Chorale St. Anthony)
  10. Ania Broda Moja babcia jest ze złota
  11. Svahy & Etnos Ensemble Pomaluśku Józefie
  12. Adam Oleś, Dominika Kierpiec-Kontny, Hurdu hurdu Jak jo byda syna miała
  13. Julian Lage Omission
  14. Dolly Parton We Three Kings
  15. Kaja i Janusz Prusinowscy Kiej Maryja wędrowała
  16. Pekko Kappi Tuleppa joulu jongen kongen
  17. Kapela Brodów Taniec polski z gdańskiej tabulatury lutniowej
  18. Enya O Come, Come Emmanuel
  19. Joanna Forbes L’Estrange, London Voices, Ben Parry Auld Lang Syne

 

***

Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (21.12) od godz. 7.00 zapraszała Aleksandra Stec.