Łomnicki wyśmiewa religijną hipokryzję

Ostatnia aktualizacja: 24.02.2012 13:50
"Świętoszek" Moliera z tytułową rolą Tadeusza Łomnickiego! Z okazji wspominanej niedawno 20. rocznicy śmierci znakomitego aktora Dwójka zaprasza na adaptację słynnej, a swego czasu gorszącej i skandalicznej, komedii.
Molier Świętoszek, reżyseria Zygmunt Hbner. Na zdjęciu: Tadeusz Łomnicki. Teatr Telewizji, 03.02.1971.
Molier "Świętoszek", reżyseria Zygmunt Hübner. Na zdjęciu: Tadeusz Łomnicki. Teatr Telewizji, 03.02.1971.Foto: TVP/PAP- Zygmunt Januszewski

"To komedia, która narobiła wiele hałasu i narażona była na długie prześladowania" – pisał Molier w przedmowie do swojego dzieła. Tak było w istocie: powstała w 1661 roku, wystawiona po raz pierwszy w 1664 sztuka została obłożona królewskim zakazem, potępił ją Kościół, zgorszyła wielu. Co było przyczyną aż takiego skandalu?

"Jeśli zadaniem komedii jest poprawiać przywary ludzkie, nie pojmuję, czemu niektóre z nich mają być pod tym względem uprzywilejowane. Ta, o której mowa, bardziej niż inne groźna jest dla społeczeństwa" – tymi słowami Molier tłumaczył wybór przedmiotu swojej satyry: hipokryzji religijnej, świętoszkowatej obłudy, fałszywej moralności. Jak sugeruje autor polskiego przekładu, Tadeusz Boy-Żeleński, francuskiemu dramaturgowi mogło jednak chodzić o coś jeszcze. Molier krytykował pewien typ religijności: posępnie groźniej i zaborczej, narzucającej się wszystkim swoją cenzurą, wrogiej wszelkiej swobodzie i radości życia.  

/

"Tartufe, czyli Świętoszek" to z pewnością doskonała komedia obyczajowa, a przy tym ostra satyra, opowiadająca historię, wydaje się, uniwersalną. Oto człowiek dwulicowy, który pod płaszczykiem pobożności próbuje zdobyć dla siebie jak najwięcej: chce majątku, uwodzi kobiety, nie cofnie się przed zdradą i donosem. Wartka akcja, błyskotliwe dialogi, nowatorskie rozwiązania konfliktów, a przy tym: iskrzący się komizm – to wszystko sprawia, że "Świętoszek" bawi, i krytykuje, od kilkuset już lat.   

Adaptacja i reżyseria: Zbigniew Kopalko.

Wystąpili: Tadeusz Łomnicki, Halina Michalska, Jan Ciecierski, Krystyna Królówna, Krzysztof Machowski, Anna Nehrebecka, Jerzy Szmidt, Aleksandra Koncewicz. Jan Matyjaszkiewicz, Ignacy Machowski, Jan Prochyra.
Nagranie z 1978 roku.  

24 lutego (piątek), godz. 22:00

Czytaj także

Boy – literat, Boy – gorszyciel

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2011 11:57
W 70. rocznicę śmierci Tadeusza Boya-Żeleńskiego zapraszamy do wysłuchania archiwalnych wspomnień o tym znakomitym tłumaczu, krytyku teatralnym i publicyście. Wieczorem zaś w Dwójce – audycja poświęcona zamordowanym 70 lat temu lwowskim profesorom.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Król Lear nie schodzi ze sceny

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2012 10:57
– Nigdy nie byłem taki bezczelny, by wyobrażać siebie na scenie – mówił Tadeusz Łomnicki, opowiadając o swoich początki w teatrze. W 20. rocznicę śmierci wielkiego aktora wspominaliśmy w Dwójce jego teatralne i filmowe role oraz jego życie, zakończone podczas prób do Szekspirowskiego arcydramatu.
rozwiń zwiń