Jan Rafalski urodził się w 1911 roku w Gadce i był synem znanego na Kielecczyźnie stolarza, a później także lutnika Józefa Rafalskiego z okolic Skarżyska-Kamiennej. Jak wspominał, jego ojciec zrozumiał, że fach lutniczy powiązany jest z umiejętnościami gry na instrumentach, stąd pozwolił synowi pobierać prywatne lekcje.
- Ojciec postanowił robić skrzypce, bo na to był zbyt. Od muzyka dowiedział się, jak to robić, przyszedł do domu, zrobiliśmy szkic i zaczęliśmy je budować. Najpierw tylko ojciec, a potem i my z bratem - wspominał muzyk z Jagodnego. - Ojciec słabo umiał grać, więc pomyślał, żeby jednego z nas nauczyć, to wtedy prędzej się skrzypce klientowi spodobają i sprzedadzą.
Rodzina Rafalskich już przed drugą wojną światową znana była w okolicy jako świetni wytwórcy wiejskich dłubanych skrzypiec. - Tygodniowo robiliśmy troje skrzypiec, sprzedawaliśmy je w Szydłowcu, Iłży, Starachowicach, no i w Skarżysku-Kamiennej - mówił pan Jan. - Kupowali je i muzykanci ze wsi, i studenci do szkół. Za lepsze braliśmy 18 złotych, za gorsze - 10.
W archiwalnym nagraniu z 1967 roku Jan Rafalski wspominał początki i rozwój rodzinnej manufaktury w latach 30. oraz przemiany w muzyce wiejskiej tamtego okresu. Wytłumaczył różnice między mazurkami a oberkami, opowiadał także o dawnych weselach, których jako czynny muzykant zagrał w swoim życiu niemało.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Magdalena Tejchma
Gość: Jan Rafalski (skrzypek ludowy)
Data emisji: 16.09.2019
Godzina emisji: 15.15
at/gs
