- Zanim zaczęłam realizować projekt, pobierałam nauki u muzyków ludowych, którzy przekazywali mi swoje umiejętności i technikę. Po pewnym czasie zobaczyłam jak skuteczne są ich metody. Doszłam do wniosku, że warto przekazać to dalej – mówiła Paula Kinaszewska.
Paula Kinaszewska od 3 lat prowadzi dziecięcy zespół Wesołe Mazurki z Pragi, ucząc m.in. kilka młodych skrzypaczek. Kinaszewska chciałaby jak najszerzej rozpropagować tradycyjną muzykę, sprawić, że będzie ona obecna w przestrzeni publicznej. Dlatego też, w projekcie „Zagraj mazurka” stara się udowodnić, że nauka tradycyjnych melodii może być przyjemnością, a zasady, według których można się jej nauczyć, można przekazać w prosty sposób.
- W środowisku trwa dyskusja, czy tę muzykę w ogóle da się zapisać w nutach. Bartek jest kompozytorem i aranżerem, od kilku lat obcuje też z muzyką tradycyjną. Stwierdziliśmy, że na pewno da się ją zapisać w nutach, tylko trzeba być z nią bardzo osłuchanym – dodawała Kinaszewska.
Takie są podwaliny projektu „Zagraj mazurka” – z jednej strony chęć przekazania w prosty sposób zasad gry, bez nut, a jedynie opowiadając, jak coś zagrać. Z drugiej strony mamy nutowy, bardzo dokładny, zapis wszelkich niuansów bardzo zaawansowanych „ogrywek” starych muzykantów.
- Niełatwo było zmierzyć się z tym – dodał Bartłomiej Woźniak – Pomogło na pewno to, że już jakiś czas obcuję z tą muzyką. Wszystko da się zapisać w nutach. Ale naszym celem było to, by nuty były czytelne i łatwe do objęcia dla muzyka. Rzuci na to okiem i po prostu zagra. Starałem się uniknąć takiego schematyzmu, żeby nie trzeba było się domyślać, jak to zagrać. To była największa trudność.
W trakcie pracy nad zapisem nutowym Woźniak pokazywał nuty zawodowemu skrzypkowi, koncertmistrzowi orkiestry barokowej – Grzegorzowi Lalkowi. Wraz z Paulą Kinaszewską byli zaskoczeni, jak blisko oryginalnego wykonania była gra muzyka.
- Ja wręcz wpadłam w euforię! Grzegorz Lalek wziął te nuty, zagrał i to brzmiało jak z wiejskiej potańcówki! Oddawało charakter muzyki, można było i przybębnić, i przybasować! Można było zatańczyć! – dodała Kinaszewska.
Bartłomiej Woźniak uważa, że zapis nutowy jest świetnym materiałem dla grających na innych instrumentach – pozwala na próby przełożenia muzyki tradycyjnej na zupełnie nowe instrumentarium.
- Wydaje mi się., że pewną trudnością dla kogoś, kto w ogóle nie obcował z tą muzyką może być oddzielenie tematów od ozdobników. Dlatego przy pewnych utworach zaznaczaliśmy także, co jest tematem – mówiła Paula Kinaszewska – z podpisanymi przyśpiewkami, żeby można było wiedzieć, z czego skrzypek wysnuł daną wizję.
- Najbardziej interesowały nas mazurki. Te trójdzielne tematy i zawarta w nich polirytmnia – mówił Bartłomiej Woźniak – Najbardziej interesowały mnie nagrania skrzypków z bębenkiem. Bębenek porządkował rytm i takty. Skrzypkowie grający solo, grają już do własnego, wewnętrznego rytmu. Bardzo konsekwentnego, wciąż „pod nogę”, ale czasem niełatwo znaleźć ten „raz” w takcie. Każdy ze skrzypków ma swój język. Jak się go zrozumie, można próbować go przełożyć na nuty.
- Z mojej praktyki wynika, że do wydobycia stylu danego regionu smyczkowanie jest najważniejsze! – mówiła Paula Kinaszewska – Dlatego tłumaczę, jak to robić w filmikach zamieszczanych na YouTube.
Na „Zagraj mazurka” składa się cykl 25 filmów edukacyjnych na YouTubie, ale integralną częścią projektu jest także zeszyt zawierający 50 transkrypcji nutowych spisanych z nagrań archiwalnych, których głównym autorem jest Bartłomiej Woźniak. Pomysłodawczynią, realizatorką i główną wykonawczynią jest Paula Kinaszewska. A cykl powstał przy wsparciu MKiDN. Filmy zawierają cenne nagrania archiwalne skrzypków i śpiewaczek ludowych. W większości już nieżyjących.
Wraz z Paulą i Bartłomiejem polecamy kanał „Zagraj mazurka” na YouTubie. Co więcej, pisząc na podany pod filmikami mail, można (za darmo!) dostać wspomniany zeszyt z transkrypcjami nutowymi melodii! To co? Zagramy mazurka?
Ponadto w "Źródłach" zabrzmiała muzyka węgierska - Vaszi Levente (ludność Cszango z transylwańskiej wioski Kostelek) oraz skrzypek Janos Zerkula z Giymes. Nie zabrakło nowości płytowej: Anupam Shobhakar & Anindo Chatterjee “Dawn of Paradise”.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Magdalena Tejchma
Goście: Paula Kinaszewska, Bartłomiej Woźniak
Data emisji: 11.03.2021
Godzina emisji: 15.15
mg
