Sinikka Langeland, pieśniarka i kantelistka z Norwegii z regionu Finnskogen była bohaterką i gościnią dzisiejszej audycji. Langeland w swojej muzyce przemyca wiele treści o relacji człowieka z naturą. W Polsce koncertowała m.in. w radiowym studiu im. Witolda Lutosławskiego.
Specjalność Sinikki Langeland to cytra średniowieczna – kantele – narodowy fiński instrument i pieśni związane ze skandynawskimi mitami i relacjami z naturą, średniowieczne ballady czy pieśni runiczne. Langeland tworzy także własne kompozycje do starych tekstów. Wspomniane pieśni runiczne swe korzenie mają jeszcze w I tysiącleciu p.n.e., kiedy ludy bałtyckie nie podzieliły się jeszcze na odrębne grupy językowe.
Region, w którym mieszka Langeland jest zróżnicowany kulturowo. Wioska Finnskogen leży na pograniczu Norwegii i Szwecji, jest zamieszkiwana przez fińską mniejszość (zwaną leśnymi Finami). Matka pieśniarki pochodzi z Karelii i dbała o to, by Sinikka wraz z braćmi poznali fińską kulturę. Od najmłodszych lat Langeland z rodzeństwem grali na instrumentach i śpiewali. Dzięki temu Sinikka zaczęła podchodzić do muzykowania zawodowo. Z początku uczyła się gry na pianinie, gitarze i współczesnego śpiewu ludowego. Gdy jednak zagłębiła się w tradycję, matka doradziła jej wyjazd do Finlandii i naukę gry na kantele. Ten instrument szybko pochłonął dwudziestoletnią wówczas Sinikkę bez reszty. Sinikka Langeland koncertuje na pełnowymiarowej, 38-strunowej wersji instrumentu, warto jednak wspomnieć, że na niewielkich, 5-strunowych kantelach uczą się grać już kilkuletnie dzieci w fińskich szkołach.
W rozmowie z Maria Baliszewską Langeland wspominała także rytmy polski – tańca popularnego niegdyś w Skandynawii, dziś przeżywającego tam renesans, którego korzenie wywodzą się z naszego kraju. Artystka zaczynała od pieśni runicznych i średniowiecznych ballad, jednak na jej ostatniej płycie możemy usłyszeć muzykę jazzową. Langeland używa różnych stylów i korzysta z wielu muzycznych źródeł – od rodzimego folkloru, poprzez muzykę bułgarską, klasykę, na współczesnym jazzie kończąc.
W cyklu "Zapomniani Kazimierscy Laureaci" – Bronisław Dudka, skrzypek ze Zdziłowic (Ziemia Janowska) i jego dwie kapele. Zarówno jako solista, jak i z kapelami, Dudka był wielokrotny laureatem kazimierskiego festiwalu. Urodził się w 1918 r., grał na skrzypcach i trąbce. Ojciec Dudki był muzykantem, a schedę przejęli jego trzej synowie. Grali w orkiestrze dętej ze Zdziłowic, na którą niekiedy mówiło się „orkiestra Dudków”. Gdy był jeszcze młodym chłopcem, Bronisław Dudka, chodził zimą po śladach sań, by zbierać końskie włosie na smyczek. Skrzypce wyrzeźbił sobie z deski, struny zrobił z nawoskowanych nici. Czy grały? Bardziej piszczały, jak mówi Dudka, ale świadczyły o wielkim zapale młodego muzykanta! Prawdziwe skrzypce dostał od ojca. Po ojcu odziedziczył także piękne melodie podróżniaków czy oberków. Bronisław Dudka zmarł w 2007 roku. Był mistrzem polek, podróżniaków i oberków, a także mistrzem kapeli dętej ze Zdziłowic.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Maria Baliszewska
Gość: Sinikka Langeland
Data emisji: 2.03.2021
Godzina emisji: 15.15
mg
