Maria Bienias wyśmienita śpiewaczka i gawędziarka z pogranicza Mazowsza i Lubelszczyzny opowiedziała o zwyczajach adwentowych, o roratach w dzieciństwie, o odmierzaniu czasu na podstawie piania koguta i do jakich konsekwencji może to prowadzić. O robieniu „cacków” na choinkę, o zakazach związanych z tym okresem, o ćwiczeniu kolęd i o kolędowaniu dziewcząt i chłopców.
W czasie Adwentu roraty były najważniejszą mszą w ciągu dnia. „Ojce” budzili dzieci rano, żeby „zobacyły księdza w białej kosuli, jak odprawie mszę całą na bielutko”. I tak, w porannych ciemnościach (wieś nie była jeszcze zelektryfikowana) cała rodzina szła do kościoła oświetlając sobie drogę ćmiącą się lampą naftową.
- A tą historię to muszę Wam opowiedzieć! Miałam 2 siostry Felę i Władzię, one chodziły na roraty, ja zostawałam w domu, bo byłam jeszcze malutka. Nie mieliśmy zegara. Na wsi dużo ludzi nie miało zegarów, tylko takie zamożniejsze, gospodarze. Ale mieliźwa takiego koguta, co trzy razy pioł o jednej godzinie. O drugiej po północku, o cwartej i o piuntej. Fela mówi: „Jutro środa, idziemy na roraty, Władzia słuchaj, żeby kogut zapiał trzeci raz to już musimy wstawać”. Ja się w nocy budza, a tu starsza siostra do drugiej woła: „Wstawaj! Już trzy razy kogut zapiał! To piąta godzina! Trzeba iść na roraty, to już cas!”. A był taki mróz, pamiętam, księżyc świciał, taki mróz, aż chrzęściało jak sły koło tej chałupy. Nad ranem, już świtało, wróciły, takie zziębnięte, że niezdatne! Kogut piał o 2.00. kilka godzin pod kościołem czekały.
W Adwencie – czasie postu – w domu nie mogło być żadnych ozdób. Zdejmowano z okien firanki, kwiaty. Za to był to czas przygotowywania ozdób choinkowych. Maria Bienias wspominała „cacka”, które robi do tej pory. W jej rodzinie „cacka” miały formę laleczek w papierowych sukienkach.
- Z tyłu mogły być byle jakie, bo to tak się wieszało, żeby „ładniejszym do ludzi”. Anioły się robiło! Duże i małe! A na choince na czubku zamiast gwiazdy to taki anioł wisiał! A nad kazdym obrazem, nad kazdą belką w chałupie to musiał być kwiatek (z bibuły) powiesony!
Cacka i anioły na choince Marii Bienias
Usłyszeliśmy także pieśni adwentowe z koncertów organizowanych przez RCKL.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 23.12.2022
Godzina emisji: 15.15
