Re:tradycja 2022. Relacja

Na pożegnanie lata polecamy relację z Festiwalu Re:Tradycja, czyli dawnego Jarmarku Jagiellońskiego. Akcent tegorocznego festiwalu mocno jak nigdy dotąd położony został na twórczość artystów ukraińskich. Co czekało publiczność lubelskiego festiwalu?

Wystawa UKRAINIAN NAIVE. IVAN PRYKHODKO w ramach festiwalu Re:tradycja 2022

Foto: PAP/Wojtek Jargiło

Nazwa „re:tradycja” jest znana uczestnikom festiwalu od lat – pod tym tytułem odbywał się główny koncert Jarmarku Jagiellońskiego. Jego clou to połączenie twórczości artystów tradycyjnych i muzyków popularnych. Akcent tegorocznego wydarzenia położony został na twórczość artystów ukraińskich. Co czekało publiczność lubelskiego festiwalu? O koncercie re:tradycja, łączącym w tym roku wątki polskie, ukraińskie i białoruskie opowiedzieli jego kuratorzy: Maniucha Bikont i Bartosz Weber.

- Budowanie mostów, połączeń między językami, światami muzycznymi było ideą koncertu – mówiła Maniucha Bikont. – Mamy śpiewakow zajmujących się śpiewem cerkiewnymi i tradycyjnym, instrumentalistów, panią Wierę z Podlasia, żyjącą na pograniczu światów. Koncert to także połączenie pokoleń! Współpracujemy z improwizatorami, grającymi muzykę współczesną, jazzową, klasyczną, będących w dialogu z reprezentantami muzyki tradycyjnej.

Ze świata muzyki współczesnej, na scenie pojawili się Michał Fetler, Miłosz Pękała, Wojciech Traczyk – muzycy zanurzeni w nurtach elektroniki, improwizjacji, ale znający także środowisko tradycyjne.

- Dla mnie to naturalna droga, zajmuję się bardziej nagraniami, niż zapisem muzycznym, tu mogłem zebrać je i wykonać swój własny patchwork – mówił Bartosz Weber. – To, co mogę wyciągnąć z ludowej kultury, to proste prawdy, które są teraz bardzo potrzebne.

Choć akcenty ukraińskie pojawiają się co roku, w 2022 miały swoją szczególną wymowę. Wypowiedział się na ten temat Andrij Levchenko z US Orchestra grającej do tańca na Błoniach pod Zamkiem.

- Zachwyciło mnie to, co dzieje się na ul. Grodzkiej. Kilka metrów od muru ludzie dłubią w pniakach i tworzą koryta. To potwierdza moje zdanie: muzyka tradycyjna jest środkiem do wskazania na inne, materialne zjawiska kultury tradycyjnej – mówił Levchenko. – Cieszy mnie też, że z roku na rok, coraz mniej trzeba ludziom tłumaczyć, jak tańczyć tańce tradycyjne! Po prostu łapią to sami!

Nazwa „Jarmark Jagielloński” wciąż towarzyszy lubelskiemu festiwalowi. Teraz ochrzczono nią targowisko sztuki ludowej, które jest neodłączym elementem wydarzenia. Rozmawialiśmy z jednym z rzemieślników wystawiających na Jarmarku swoje prace – mistrzem ceramiki iłżeckiej, Radosławem Koniarzem z Iłży.

Wystawa UKRAINIAN NAIVE. IVAN PRYKHODKO

Zajrzeliśmy także na wystawę przedstawiającą unikalną naiwną sztukę malarza Iwana Prychodki. Była ona prezentowana jest podczas festiwalu, a postać artysty przybliżyła Tetiana Pylypczuk, kuratorka wystawy.

- Twórczość i niepowtarzalny styl Prychodki gruntuje się na twórczości mistrzów sztuki naiwnej poprzednich epok. Prychodko używa starych symboli i reinterpretuje je. Ale przy tym nadaje im zabawny, przyjazny charakter. Tworzy dziwne zwierzęta, patrzące na ciebie kwiaty. Jego postacie są fantastyczne! Miałam niewielką rzeźbę prychodki, która właściwie była liskiem, ale wielu mówiło, że widzi w niej małą świnkę… Zwierzęta Prychodki są niczym z bajki! – mówiła Tetiana Pylypczuk – Ponadto motywem widocznym w jego pracach jest symbol rodziny. Artysta odwołuje się poniekąd do Trypola, czasów kultury trypolskiej, bogów. Temat rodziny i macierzyństwa jest do dziś popularny w pracach Prychodki. Artysta korzysta z pięciu (podstawowych) kolorów i czerni jako kontrastu. Uważa, że za ich pomocą można pokazać cały świat. Czasem nawet krytykuje inne prądy, jak choćby realizm. Mówi: „po co powtarzać kwiat, który już istnieje? Lepiej je wymyślić!”.

***

Tytuł audycji: Źródła 

Prowadziła: Magdalena Tejchma

Data emisji: 1.09.2022

Godzina emisji: 15.15