Muzyka Sądecczyzny w rękopisie Rudolfa Józefowskiego

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2024 16:00
We wtorkowych Źródłach słuchamy o znanym skrzypku Janie Józefowskim, jego rodzinie oraz kapeli. O tej części historii polskiej muzyki tradycyjnej opowie dr Bożena Lewandowska. 
Audio
  • Muzyka i życie klanu Józefowskich (Dwójka/Źródła)
Jan Józefowski
Jan JózefowskiFoto: Archiwum Nagrody im. Oskara Kolberga

Rękopis Rudolfa Józefowskiego - cała Sądecczyzna w jednym miejscu

Jan Józefowski urodził się 1899 r. w Świdniku. Do szkoły chodził w Tęgoborzu i w Nowym Sączu. Gry na skrzypcach uczył się od ojca, który był wziętym skrzypkiem wiejskim, chętnie zapraszanym na wesela i zabawy. W 1932 r. związał się z zespołem regionalnym Koła Młodzieży Wiejskiej w Rojówce. Dzięki przynależności do tego zespołu J. Józefowski mógł już w okresie międzywojennym występować na imprezach folklorystycznych poza własnym środowiskiem. Wyjeżdżał na "Święto Gór" a tuż przed II wojną światową występował w Zakopanem, podczas FIS-u.

Po II wojnie światowej powraca do muzykowania w kapelach i zespołach regionalnych. Gra równocześnie w Regionalnym Zespole Góralskim, w Cechu Rzemiosł Różnych w Nowym Sączu i w Zespole "Twórczość" przy Spółdzielni Cepelii. Największe sukcesy artystyczne J. Józefowski osiągnął grając w Zespole "Lachy". Przez 14 lat należał do kapeli tego zespołu i uczestniczył niemal we wszystkich występach na różnorodnych festiwalach folklorystycznych, konkursach i przeglądach. Kilkakrotnie był w Zakopanem, Żywcu, Kazimierzu Dolnym, Rzeszowie, Nowym Sączu, Krakowie, Nowym Targu, Płocku, Poznaniu. Z zespołem wyjeżdżał też na koncerty zagraniczne. Wielokrotnie był nagradzany najwyższymi nagrodami i odznaczeniami. Za swą działalność artystyczną dostał Złotą Tarczę Herbową Nowego Sącza, odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Złotą Odznakę za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej i in. Jan Józefowski zmarł w Rojówce k/Tęgoborzy w 1978 roku. [mat. nagrody im. Oskara Kolberga].

- Książka "Z rękopisu Rudolfa Józefowskiego" to wielkie wydawnictwo, studenci powiedzieliby pewnie, że "cegła". Rudolf Józefowski był znakomitym muzykiem na Sądecczyźnie i przedstawicielem kapeli Józefowskich. Dla potomnych zostawił grubo ponad 400 zwrotek słownych oraz około 200 tańców z szeroko rozumianej Sądecczyzny - mówiła Bożena Lewandowska. - Muzeum Okręgowe postarało się o zgodę spadkobierców, by to naprawdę ważne dla regionu wydawnictwo służyło do nauki oraz muzykantom. 

Co ciekawe (i ułatwiające naukę sądeckich melodii), poza partyturą znajduje się tzw. prymka - melodia wiodąca zapisana bez ozdobników. "Walor edukacyjny tej publikacji jest ogromny!" podkreślała dr Lewandowska, dodając, że do publikacji dodane są dwie płyty cd z zapisem melodii na kapelę i właśnie "prymek".

Nowe Kujawianki - Svahy

W audycji usłyszeliśmy także rozmowę z członkiniami zespołu SVAHY, laureatkami Grand Prix Sceny Otwartej podczas Mikołajek Folkowych. Ich muzykę mogliśmy usłyszeć ostatnie w nowej adaptacji "Znachora" z Leszkiem Lichotą.

- Zespół powstał w maju 2022. Pracuję w Domu Kultury, tworząc zajęcia dla dzieci. Kiedyś wpadłam na pomysł, by stworzyć audycję o muzyce regionu. Bydgoszcz to Kujawy - mówiła Patrycja Cywińska z tria Svahy.

Początkowo repertuar zespół czerpał z płyt Polskiego Radia. Następnie - z archiwów. Teraz apetyt rośnie - przyznają artystki - już niedługo będą więc robić własne badania terenowe, m.in. odwiedzając śpiewaczki Danutę Kaczmarek i Ewę Kowalczyk. W ich poszukiwaniach nie zabraknie także archiwów Polskiego Radia PiK i znanych naszym słuchaczom materiałów Anny Jachniny.

Trio tworzy minimalistyczne aranżacje tradycyjnych pieśni. "Mamy tylko dwie ręce - przyznają artystki z uśmiechem - ale przede wszystkim zależy nam na wybrzmieniu tekstów". 

***

Tytuł audycji: Źródła 

Prowadziła: Maria Baliszewska

Data emisji: 16.01.2024

Godzina emisji: 15.15