Yogyakarta, z której pochodzi Bagus Shidqi, jest miastem kultury i sztuki. Świat gamelanu jest mu bliski od dzieciństwa, a muzyka gamelanowa rozbrzmiewała w jego okolicy od zawsze.
- W okresie licealnym zacząłem uczęszczać na zajęcia dodatkowe z gry na gamelanie. Dołączyłem do lokalnej grupy muzyków. A jednocześnie w innym zespole wykonywałem muzykę popularną. Hobbystycznie ją nagrywałem. To pozwoliło mi zetknąć się z technologią MIDI, z wirtualnymi instrumentami i wtedy też zacząłem eksperymentować z muzyką elektroniczną. Zacząłem tworzyć swoje pierwsze utwory w technice cyfrowej – tłumaczy Bagus.
W czasie studiów na Uniwersytecie Gaja Mada muzyk bardziej zaangażował się w wykonywanie muzyki gamelanowej, jawajskiej. Dołączył do społeczności artystów promujących tę sztuką.
- Nadal bardzo szanuję tradycyjny gamelan. Sam na nim gram. Ale chciałbym za pomocą mojej twórczości i różnych innowacji przyczynić się do rozpowszechnienia wiedzy na temat tego zjawiska – przyznaje.
Campur Sari – miks świata na keybordy
Elektroniczny gamelan i jego cyfrowe wcielenia nie są nowością w Indonezji. W gatunku zwanym Campur Sari od lat wykorzystuje się elektroniczne imitacje jego brzmienia. Zresztą, nasz dzisiejszy bohater doskonale pamięta z dzieciństwa wesela i inne zabawy z Campur Sari w tle.
- Najczęściej wykonywał ją organ tungal, czyli muzyk grający na keyboardzie. Bardzo lubię ten gatunek. W przeszłości namiętnie słuchałem nagrań Caka Dikina i Mantosa – prawdziwych klasyków Campur Sari. Jednocześnie byli oni źródłem inspiracji dla mojej twórczości! Uważam, że ten gatunek muzyczny jest wyjątkowy, bo łączy w sobie bardzo wiele wpływów. Oparł się on również upływowi czasu. Campur Sari było i będzie zawsze popularne.
Różnica między standardowym Campur Sari a muzyką Bagusa polega m.in. na elastyczności. Muzyk używa MIDI i komponuje wszystko od początku, składa poszczególne elementy. Campur Sari jest bardziej schematyczne. Na przykład wykorzystuje keyboardy z wgranym akompaniamentem.
Krzysztof Dziuba i Bagus Shidqi podczas wywiadu
Gamelan w klasyce i popkulturze
Na jego youtubowym kanale Kamar Studios można posłuchać nagrań opartych na tradycyjnych motywach muzyki jawajskiej, jednak nie brakuje tam utworów odwołujących się do zjawisk popkulturowych, jak choćby gamelanowe wersje… piosenek z anime.
- Z tym popkulturowym tropem właściwie wiążą się początki mojego kanału – przyznaje Bagus Shidqi. – W 2019 roku opublikowałem na nim motyw muzyczny z serialu animowanego Spongebob zaaranżowany na gamelan, w skali pelog, w stylu tańca jathilan. Filmik ten stał się w Indonezji viralem. Od tamtego momentu wiele osób zaczęło śledzić moje poczynania: słuchać moich kolejnych gamelanowo-cyfrowych opracowań różnych melodii. Od czasu do czasu pozwalam sobie na różne popkulturowe odniesienia. Opracowywałem tematy z różnych kreskówek, anime… Jednak robiąc to, zawsze odwoływałem się do tradycji muzyki jawajskiej, o której powoli zapominają młode pokolenia.
Wykorzystując motywy popkulturowe, Shidqi przyciąga większą liczbę odbiorców. Według artysty, to jeden ze sposobów na zwiększenie zainteresowania gamelanem i tańcem jathilan. Sa bowiem miejsca w Indonezji, gdzie nie tak łatwo dotrzeć do muzyki gamelanowej. W Yogyakarcie występy gamelanowych składów odbywają się regularnie dzięki koncertom czy spektaklom teatru cieni Wayang. A wśród młodzieży zauważa się uznanie dla dawnej sztuki dworskiej. Inaczej jest np. w Dżakarcie, gdzie sztuka tradycyjna nie jest tak powszechna.
(Tradycyjny) gamelan wiecznie żywy
Na szczęście, w Indonezji zaobserwować można silną obecność muzyki i sztuki tradycyjnej w internecie. W mediach społecznościowych i serwisach streamingowych od kilku lat nieprzerwanie rośnie zainteresowanie muzyką gamelanową i formami jej przetwarzania.
Bagus Shidqi zauważa, że to m.in. dzięki artystom takim jak zmarły kilka lat temu Didi Kempot – jego nagrania były wręcz viralami i stały się inspirtacją dla wielu młodych muzyków.
- Internet odgrywa dużą rolę w popularyzacji gamelanu. Widzę sporo entuzjazmu ze strony odbiorców i bardzo mnie to cieszy – stwierdza Shidqi. – Mimo, że żyjemy w dobie cyfrowej, nadal wiele młodych osób chce zajmować się tradycyjną sztuką. Technologia pomaga uczyć się tej sztuki. Myślę, że może wręcz przyczynić się do podtrzymania tradycji.
W Indonezji wirtualny gamelan
W Polsce wirtualny bęben. Poznaj projekt Łukasza Nizika!
Sam Bagus Shidqi przy pomocy środków z Ministerstwa Kultury Indonezji opracował wirtualny gamelan, który można wykorzystać w celach pedagogicznych! Wiele osób nie ma dostępu do prawdziwych instrumentów i w ten sposób może obcować z gamelanem na co dzień. Wirtualny instrument pozwala nauczyć się różnych schematów, struktur gamelanowych. Później tę wiedzę można wykorzystać już przy prawdziwym instrumencie.
W piątek nakładem polskiej oficyny 1000Hz ukaże się najnowszy album indonezyjskiego artysty pt. „Njondhal Njondhil”. Z okazji premiery w magazynie Źródła nie tylko posłuchamy nowego materiału, ale też porozmawiamy z samym jego twórcą.
Do cyfrowego gamelanu i nowej płyty powrócimy w poniedziałkowej Nocnej Strefie, której gośćmi będą Piotr Cichocki z wytwórni 1000Hz oraz Dawid Martin z Warszawskiej Grupy Gamelanowej.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Krzysztof Dziuba
Data emisji: 5.04.2024
Godzina emisji: 15.15
