- Prof. Ludwik Bielawski to jeden z nestorów polskiej etnomuzykologii.
- W roku 2014 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w tworzeniu i upowszechnianiu polskiej kultury ludowej.
Urodził się w 1929 r. w Chojnicach. Prof. dr hab. L. Bielawski był etnomuzykologiem, pedagogiem światowej sławy antropologiem muzyki, zasłużonym w dziedzinie upowszechniania folkloru. Studia muzykologiczne ukończył w 1954 r. na Uniwersytecie w Poznaniu. Od 1955 r. był pracownikiem naukowym Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, gdzie w 1965 r. uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Rytmika polskich pieśni ludowych (Kraków 1970); w 1974 r. tytuł doktora habilitowanego na podstawie pracy Strefowa teoria czasu i jej znaczenie dla antropologii muzycznej (Kraków 1976). W 1969 r. został kierownikiem pracowni folkloru, w 1992 r. również zakładu historii i teorii muzyki. W Akademii Muzycznej w Warszawie od 1975 r. wykładał folklor, w latach 1987-1993 kierował katedrą teorii muzyki. Jest członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN. W pracy naukowej profesora szczególne miejsce zajmowały najważniejsze dla współczesnej etnomuzykologii polskie wydawnictwa źródłowe. L. Bielawski był inicjatorem, autorem koncepcji i redaktorem naczelnym serii „Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały” (publikacja pieśni z Pomorza, Ziemi Łomżyńskiej, Sieradzkiego i Łęczyckiego). W 1998 r. wspólnie z Aurelią Mioduchowską wydał „Kaszuby. Polska pieśń i muzyka ludowa”.
Ludwik Bielawski
Jest autorem oryginalnych prac dotyczących polskiego folkloru: „Drogi i bezdroża muzykologii polskiej” (Wrocław1986); wybory prac o muzyce ludowej Adolfa Chylińskiego (1961), Jadwigi i Mariana Sobieskich (1973); szereg artykułów o muzyce ludowej i metodach jej badania; rozprawy o ludowych inspiracjach w twórczości Fryderyka Chopina i Karola Szymanowskiego. Profesor opracował wiele haseł encyklopedycznych z dziedziny etnomuzykologii m.in. w : „Słowniku Folkloru Polskiego” (red. J. Krzyżanowski, 1965) i „Encyklopedii Muzycznej” (PWN, 1977). Był członkiem Komitetu Redakcyjnego Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga.
Zajmował się działalnością organizacyjno-naukową, procedurami przewodów doktorskich i habilitacyjnych. Wchodził w skład komisji do Spraw Tytułów Nauk PAN. Zasiadał w zarządzie Instytutu Muzyki Tradycyjnej działającym przy UNESCO. Działał także w Radzie Naukowej Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Filozof z poczuciem humoru
- Pokolenie 1929 to szczęśliwy zbieg okoliczności, że właśnie w tym roku urodziło się trzech etnomuzykologów, którzy zbudowali tę dziedzinę na polskich uniwersytetach. To prof. Jan Stęszewski zmarł w 2016, prof. Czekanowska w 2021 i teraz prof. Bielawski. To był szczytowy rozwój etnomuzykologii bo mieli doświadczenie jeszcze żywej kultury muzycznej, mieli ten przełom pokonania izolacji Polski w latach 70, kiedy nastąpiła wymiana kulturowa, i mieli możliwość wyniesienia etnomuzykologii na niwy akademickie. Każde z nich miało swój profil i specyfikę wkładu w naukę, związaną nieco z rodowodem. Prof. Ludwik Bielawski był Kaszubą i miał pewne cechy kaszubskie. Przyznaję, że nie można nie kochać takiego człowieka - mówił prof. Dahlig. - Z analizy pieśni ludowej, która dla niego była dziełem sztuki, wzniósł się na poziom uniwersalnej teorii muzyki i w ten sposób chciał patrzeć na świat, tak jak na podstawie wnętrza atomu można odczytywać wszechświat. Więc niewątpliwie jego wkład, mimo że czasem jest trudny do zrozumienia, zawsze będzie cenny - wspominał prof. Piotr Dahlig.
Najważniejszy był człowiek
- Było to dla mnie duże przeżycie, bo profesor już był autorytetem, kończył okres folklorystki a wprowadzał antropologię muzyczną, czyli muzyka w życiu człowieka, wspólnoty, w kontekście światowym, ale i bardzo ludzkim. To była absolutna nowość po okresie państwa Sobieskich. Zawsze rozpoczynał od podstaw, bardzo metodycznej dokumentacji, wszystkich regionów muzycznych w Polsce, ze szczególną rola Kaszubów, na sam był Kaszubą, w czasach kiedy dyskutowano czy Kaszubi byli Polakami czy nie. Napisał kilka prac naukowych, bardzo treściwych, syntetycznych i absolutnie nowatorskich. Badał to, jak folklor spajał ludzi, pozwalał zachować mądrość życia. Miał wyjątkową wrażliwość, empatię i jednocześnie wielką wiedzę, a człowiek był dla niego zawsze głównym punktem odniesienia. Dlatego jego prace były nowatorskie w skali światowej - wspominała znajomość z prof. Bielawski prof. Katarzyna Dadak-Kozicka.
Wspomnienia samego prof. Ludwika Bielawskiego nie tylko dotyczące pracy, ale i lat dzieciństwa czy młodości zebrała Barbara Śnieżek, autorka tekstu „W tobie, umyśle mój, mierzę czas” – o Profesorze Ludwiku Bielawskim nieco inaczej. Tam znalazły się jego opowieści o losach, archiwalne zdjęcia i wiele cennych informacji.
***
Na audycję Źródła w poniedziałek (19.08) w godz. 15.15-15.50 zapraszała Magdalena Tejchma.
