em audycji był Wincenty Rogala, żyjący na przełomie wieków XIX i XX twórca ludowy, animator kultury i działacz patriotyczny z Kaszub nazywany „Kaszubskim Sabałą”. Usłyszymy cenne nagrania jego wypowiedzi, śpiewu i gry na cytrze, zarejestrowane w audycjach Anny Jachniny z Polskiego Radia PiK w latach 50. ubiegłego wieku.
18 stycznia 1958 roku w Wielu zmarł Wincenty Rogala – kaszubski bard, działacz społeczny i patriotyczny, twórca teatru i muzykant. Rogala zasłynął m.in. z walki wyborczej polskich kandydatów do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy. Na Kaszubach znany był pod pseudonimami Wicek z Wiela, druh Wicek, mówiono o nim także „Kaszubski Sabała”, a jego imię nosi wiele szkół w regionie. My skupiamy się na jego życiu artystycznym, a było ono nie mniej bogate, niż polityczno-społeczne.
Pod koniec XIX wieku Wincenty Rogala wyjechał do Niemiec, gdzie udzielał się w polskich organizacjach kulturalno-patriotycznych. Był uczestnikiem zespołów teatralnych, chórów, nauczył się także gry na instrumentach. Gdy po 6 latach wrócił na Kaszuby założył Chór Męski Żaba i organizował śpiewy kościelne w niedalekim Karsinie.
W czasie I wojny światowej pracował jako sanitariusz. W trakcie II wojny światowej został wywieziony do obozu w Potulicach za odmowę podpisania volkslisty. Po wojnie zorganizował chór Arion i prowadził go niemal do śmierci.
W nagraniach Anny Jachniny Wincenty Rogala opowiadał o całym swoim życiu. O dzieciństwie i nauce niemieckiego w szkole. Szkole, do której nie łatwo było trafić – Rogala był jednym z trzynaściorga dzieci, nie zawsze było „co obuć”, a ponadto – należało pomagać w pracy na roli (jego ojciec był „gburem”, posiadającym wiele morgów ziemi). Wspominał o pracy jako kupiec, aptekarz i ogrodnik. W końcu – o muzyce i zespołach, do których niełatwo było przystąpić.
- Nigdy nie myślałem, żeby tak na zamówienie coś komponować. Udało się, to udało, nie, to nie. Potrzebny jest instrument. Wtedy coś się majstruje, majstruje i w końcu domajstruje – wspominał Wincenty Rogala.
Album Muzyczna Antologia Nadsania
Poza tym Tatiana Nakonieczna o nowym dwupłytowym albumie "Antologia Muzyczna Nadsania" i nagrania z tegoż. W Przemyślu powstaje Muzyczna Antologia Nadsania. Będzie to dwupłytowy album – z muzyką archiwalną oraz zrekonstruowaną z regionu Nadsania wraz z obszerną książeczką, opisującą kulturę muzyczną tego regionu.
Nad projektem czuwa Tatiana Nakonieczna z Domu Ukraińskiego w Przemyślu, kierowniczka zespołów Krajka i Krajeczka. Jest to projekt, który w pewnym sensie podsumowuje jej wieloletnią działalność związaną z badaniem muzyki tradycyjnej z Nadsania.
- O takim projekcie myślałam od długiego czasu, dla mnie osobiście to podsumowanie pracy w Domu Ukraińskim w Przemyśl. Zajmujemy się Nadsaniem od dawna, to region zapominany, który przestał w dużej mierze istnieć po wysiedleniach w 1947 roku, a to region bardzo ważny. Nadsanie zawsze było częścią pewnej całości - mówiła Tatiana Nakonieczna.
***
Na audycję Źródła we wtorek (12.11) w godz. 12.00-12.45 zapraszała Justyna Piernik.
