Wspomnienie Heleny Napierały, suwalskiej śpiewaczki
Helena Napierała (1930-2025) na świat przyszła w Leszczewku, później wyjechała do Kamiennej Góry, a następnie wróciła i wybudowała dom w Starym Folwarku. Do Kamiennej Góry pojechała z mężem, górnikiem pochodzącym z tamtych stron. Po śmierci rodziców powróciła w Suwalskie.
- Kiedyś nie było radiów, komputerów, wszyscy siedzieli, tkali. Wieczorami śpiewała moja matka, a my nawet nie zwracaliśmy uwagi na te pieśni. Po jakimś czasie to wszystko mi się przypomniało. I tak pomału zbierałyśmy się gromadkami na wsi i śpiewałyśmy. Nie wiadomo, od kogo były te piosenki, wszystko pochodziło do starszych. Gdy później zebraliśmy zespół, nauczyłam wszystkich piosenek, które umiałam, i podałam je dalej - mówiła Helena Napierała, w wywiadzie dla Polskiego Radia kilka lat temu.
Artystka odeszła w wieku 95 lat, 2 lutego 2025 roku. Pozostawiła po sobie wielką schedę w postaci ogromu piesni i opowieści o obyczajach Suwalszczyzny. Napierała stworzyła zespół Wigranie, z którym śpiewała do samego końca, zdobywając zarówno solowe, jak i zespołowe laury na konkursach folklorystycznych, m.in. najważniejszym - Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.
Śpiewaczka, kontynuatorka śpiewu monodycznego i wielogłosowego. Była skarbnicą wiedzy, nie tylko o pieśniach, ale i obyczajowości Suwalszczyzny, popularyzowała regionalną gwarę i tradycje.
Za swój wkład w dziedzictwo kulturowe została uhonorowana m.in. Nagrodą im. Kolberga, wójt gminy Suwałki przyznał jej i zespołowi Wigranie nagrodę za osiągnięcia w dziedzinie kultury.
Więcej o Helenie Napierale:
Helena Napierała, śpiewaczka z Suwalszczyzny
Helena Napierała. Skarbnica tradycji Suwalszczyzny
Okupacyjne wspomnienia Heleny Napierały
Dzień Podlaskiej Muzyki - co znajduje się "pod powierzchnią" Podlasia?
Ukazała się płyta "Podlasie pod powierzchnią. Metafory Polski północno-wschodniej". Jest to pomysł dziennikarza Polskiego Radia Białystok Andrzeja Bajguza, który zaprosił podlaskich muzyków do opowiedzenia Podlasia poprzez muzykę. Na płycie pojawiają się:
Miss God, Szeptucha, VBS&Fiłoń, Swada&Niczos, Ilo&Friends, Biele, Jarmo, Artykoncepcja. Snarky Rebel, Cira / Cirson i Marek Kubik, Seasonal feat. Piotr Trypus (Starsabout), Pan Les, Alicja Grabowska, MARMØ i Mutanaum - to artyści, którzy zaprezentowali swoją wersję zabawnych lub głęboko nostalgicznych, bardzo osobistych i prawdziwych odpowiedzi na pytanie: jak brzmi Podlasie?
Na płycie muzycznie interpretowane są różne tematy kojarzone z tą częścią naszego kraju. To między innymi przesądy o wsi i mieście, realizm magiczny czy baśniowość. Osią pomysłu było podejście do metafor związanych z Podlasiem. - Właściwie wszyscy, z którymi rozmawiałem, się zapalili. Pamiętam taką pierwszą zupę szczawiową na, na którą zaprosiłem do siebie do domu Swadę i on był pierwszym, który połknął ten pomysł. Potem zapraszałem kolejnych na lokalne przysmaki, żeby o tym porozmawiać i żeby zarazić tym pomysłem. Stąd pojawiły się różne metafory, na przykład Podlasie jako realizm magiczny, że zabobony, to że mówią o nas, że tutaj żyją białe niedźwiedzie. Rzeczywiście chciałem, żebyśmy trochę potraktowali tę płytę - my tutaj, lokalsi, jako muzyczny dom. Bo czasem mam wrażenie, jako że pracuję w Radiu w Radiu Białystok, to przeprowadzałem taki sondaż uliczny i próbowałem zapytać białostoczan na rynku Kościuszki w centrum o to, czy są w stanie wymienić trzech lokalnych artystów, wykonawców, zespoły i jest z tym problem. Jakoś to wynika z niewiedzy, a mamy tutaj mnóstwo takiego muzycznego złota. Bardzo mi zależało, żeby wydobyć to złoto spod powierzchni, żebyśmy my tutaj mogli poczuć się na Podlasiu ambasadorami naszej muzyki, ale też i tożsamości, bo mam wrażenie, że czasem przez sztukę, przez muzykę wiele się dokonuje - mówił Andrzej Bajguz, pomysłodawca Dnia Podlaskiej Muzyki.
„Święty Błażej, gardła zagrzej”
Oczywiście specjalnie przygotowanymi na ten dzień świecami, zwanymi błażejkami. Dlaczego Św. Błażej stał się patronem "gardeł"? Jaka jest "nadzieja na św. Błażeja"? A także, jak ten święty przedstawiany jest w ludowej ikonografii - o tym wszystkim opowie nasz hagiograficzny etnograf i historyk sztuki - Łukasz Ciemiński!
***
Na audycję Źródła w poniedziałek (3.02) w godz. 12.00-12.45 zaprasza Pernik Justyna.
mg
