A to za sprawą krótkiej wizyty jaką składamy w krakowskim Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Na początku czerwca otworzyła się tam wystawa zatytułowana Sto nocnych zjaw. Duchy, demony i upiory w sztuce Japonii i Zachodu.
Jakie zjawy, jakie demony obecne są w kulturze Japonii, co tam straszy? O tym w Źródłach opowiadają: Anna Król - kuratorka wystawy - oraz Natalia Buchta Stochel - artystka i edukatorka.
Wystawa Sto nocnych zjaw wychodzi co prawda od japońskiej demonologii - jej początek otwiera 8-metrowy zwój przedstawiający Nocny pochód 100 demonów - jednak, spora jej część poświęcona jest demonologii polskiej, a także - co ważne - współczesnemu postrzeganiu demonów w nas samych. Obok yōkai, zobaczymy bożki słowiańskie Stryjeńskiej oraz - z pozoru niewinne przedstawienia nazizmu, zagłady Romów, balansujące na pograniczu snu i szaleństwa obrazy zła.
Jak podkreśla kuratorka, Anna Król, chodzi przede wszystkim o ukazanie duchowych światów - tych dawnych, japońskich, nowożytnych europejskich, współczesnych polskich. Światów, które - owszem - przenikają się w warstwie ikonograficznej, ale przede wszystkim korespondują ze sobą pod powierzchnią.
Wystawa Sto nocnych zjaw w krakowskim Muzeum Manggha potrwa do końca sierpnia br. Towarzyszą jej oprowadzania kuratorskie, Nocne oprowadzanie edukacyjne z dr. Pawłem Dybałą (28 czerwca, 21:00) czy spotkanie z Łukaszem Kozakiem i polskimi upiorami (26 lipca, 21.00)
Audycję ubarwia także muzyka portretująca japońskie duchy i śpiewana dla duchów.
W sztuce i kulturze Japonii yōkai – czyli różnego rodzaju istoty demoniczne: potwory, postaci fantastyczne, chochliki, diabły, upiory i zjawy, zjawiska ponadnaturalne – są wszechobecne, przybierają wiele form i kształtów, przenikając do różnych aspektów życia Japończyków. Zazwyczaj są ściśle związane z lokalnymi społecznościami, z ich legendami i opowieściami o duchach. Zjawiają się w malowidłach i w drzeworytach, a współcześnie także w mangach, anime czy w grach komputerowych.
Na wystawie pokazujemy ponad 70 drzeworytów japońskich z kolekcji Feliksa Jasieńskiego (wiele z nich nie było dotychczas pokazywanych) oraz ze zbioru Muzeum Manggha (z daru Raymonda Milewskiego), a także dzieła obce i polskie od XVIII do XXI wieku, wykonane w rozmaitych technikach – drzeworyty barwne, obrazy olejne, pastele, kolaże, rzeźby, instalacje przestrzenne, grafiki – między innymi Witolda Pruszkowskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Zofii Stryjeńskiej, Stanisława Wyspiańskiego, Francisca Goi, Odilona Redona, Konstantego Laszczki oraz współczesnych polskich artystów: Natalii Buchty Stochel, Doroty Ćwieluch-Brincken, Krzysztofa Gila, Marcina Janusza, Michała Kastorego, Kamila Kuzki, Kai Muchy, Kingi Nowak, Mikołaja Rejsa, Witolda Stelmachniewicza, Wojciecha Ireneusza Sobczyka, Grzegorza Wnęka, Michała Zawady i Jana Jakuba Ziółkowskiego. Wiele z tych prac powstało specjalnie tę wystawę. [mat. muzeum]
Poza tym w Źródłach sprawdzamy, czego słuchano w Libanie w latach 80., sięgając po nową reedycję albumu "Chat Iskandaria" legendy muzyki arabskiej Fairuz.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Krzysztof Dziuba
Data emisji: 20.06.2025
Godzina emisji: 12.00
mg
