Szczodrowanie, dunajowanie – formy kolędowania na Lubelszczyźnie
O kolędach Lubelszczyzny, m.in. tych życzących, rozmawialiśmy z dr Agatą Kusto – specjalistką od pieśni lubelskich, także tych kolędniczych.
- Odwołajmy się do samego zjawiska kolędowania. Wyraz „kolęda” jest w naszej tradycji stosunkowo późny i oznaczał różne formy, zwyczaje, obrzędy. Badacze tacy jak etnolingwiści, językoznawcy wielokrotnie wykazywali dwoistość repertuaru kolędowego. To właśnie te pieśni bożonaroczeniowe, kojarzone z okresem Bożego Narodzenia. Ale jest i ta konwencja życzeniowa, wcześniejsza. Którą folkloryści bardzo cenią. Czyli odwołanie się do składania życzeń i kolędowania w ogóle. – mówiła dr Kusto.
„Złota konwencja”, czyli „szczodrowanie”, obdarowywanie życzeniami dostatku i błogosławieństwa na Nowy Rok do dziś jest obecne w głębokich pokładach polskiej tradycji i da się je zauważyć we wszystkich typach kolędowania, które występowały (i występują!) na Lubelszczyźnie.
- Co ciekawe, zapisy, do których dotarłam niedawno, mówią o tym, że to właśnie dzieci w szkołach, w latach 60. Odtwarzały zanikające już wówczas „herody” czy „dunajowanie”. Dzięki pamięci młodych mieszkańców udało się badaczom odnaleźć zapisy dotyczące kolędowania – mówiła dr Agata Kusto o ważkiej roli „pracy u podstaw” i oswajania młodych ludzi z tradycją. – Dzięki temu obecnie te zapisy trafiają do instytucji zajmujących się kontynuacją i odradzaniem obrzędu.
Dzisiejsze przestrzenie funkcjonowania kolęd to nie tylko wsie, ale i serwisy internetowe. Mamy więc do czynienia z kultywowaniem formy obrzędu bezpośrednio, a także doświadczaniem go poprzez internet.
Towarzystwo dla natury i człowieka z Krzysztofem Gorczycą na czele, Przemysław Łozowski z fundacji Borówek 27 oraz Szkoła Suki Biłgorajskiej i działania małżeństwa Butrynów – oto kilka instytucji propagujących lokalne tradycje i wspierających oddolne działania – nie tylko – kolędnicze. Warto śledzić ich działania i odwiedzić Lubelszczyznę w poszukiwaniu kolędników.
Gwar i rwetes na ćwierćwiecze Bester Quartet
Album „Hustle and Bustle” zrodził się, gdy Bester Quartet świętował jubileusz 25-lecia działalności. To 12 płyta w historii Bestera, pełna jak zwykle fenomenalnych wariacji na temat muzyki klezmerskiej i improwizowanej.
Liderowi towarzyszą znakomici instrumentaliści tworzący obecny skład kwartetu: Dawid Lubowicz (skrzypce, mandolina), Maciej Adamczak (kontrabas) i Ryszard Pałka (perkusja, wibrafon). Wyrafinowane, brawurowe improwizacje, niepowtarzalny klimat kompozycji, genialny balans między gatunkami i absolutnie olśniewające wykonanie!
- Tytuł można z angielskiego przetłumaczyć jako „chaos, wrzawę”, ale to tytuł dość przewrotny. Tak naprawdę płyta jest dość uporządkowana. Nazwa odnosi się do jednego z utworów „New York hustle and bustle”, który ma zobrazować zgiełk nowojorskiej ulicy, atmosferę klubów jazzowych, w których koncerty odbywają się często bardzo głośno. – tłumaczył Jarosław Bester.
W tym roku Bester Quartet (dawniej Krakow Klezmer Band) świętuje swoje 25-lecie. Ten jubileusz uświetnia 12 w historii zespołu album pt. „Hustle and bustle”.
- Repertuar to dość przekrojowy materiał, chciałem na jego podstawie opowiedzieć drogę zespołu na przestrzeni tych 25 lat, jego muzycznych podróży. Wybrałem takie miejsca, które urzekłu mnie najbardziej, coś we mnie pozostawiły. Mamy więc utwory nawiązujące do Paryża, śniegów Laponii, ukraińskiego Drohobycza czy wspaniałych górach Jerozolimy albo wspaniałego miejsca jakim jest Belgrad. – mówił muzyk. – Chciałem nie tylko pokazać przekrojowy dorobek zespołu, ale też wytyczyć inny szlak – dodał.
Jak brzmią drogi zawarte na 12 krążku Bester Quartet? Przekonajmy się!
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Maria Baliszewska
Data emisji: 27.12.2022
Godzina emisji: 15.15
