Historia Ogrodu Saskiego
Podczas corocznego święta czytania na żywo w Ogrodzie Saskim wraz z przewodnikiem Arturem Stachowskim przybliżyliśmy historię tego miejsca, która sięga czasów królowania Augusta II Sasa. 27 maja 1727 roku ogród został otwarty na użytek publiczny. Był to pierwszy park publiczny w mieście i stał się miejscem spotkań towarzystwa z wyższych sfer. - Na początku była oś saska, barokowe założenie urbanistyczne, pewien nowatorski pomysł, jak na ówczesną Warszawę, i pierwszy, który miał uporządkować architekturę - opowiada gość Jedynki.
Centralnym punktem Ogrodu Saskiego jest Fontanna Wielka, którą odsłonięto w 1855 roku. Jest to późnoklasycystyczny obiekt projektu Henryka Marconiego. - Dostarczał on wody mieszkańcom Warszawy. Ta fontanna połączona jest z widocznym stąd wodozbiorem, pompy zassały wodę z Wisły i ona była rozprowadzana na ówczesną Warszawę - mówi Artur Stachowski.
32:06 _PR1_AAC 2022_09_03-09-10-30.mp3 "Jedyne takie miejsce" prosto z Ogrodu Saskiego cz. 1 (Jedynka)
Przepiękne rzeźby
Współcześnie bardzo ważnym elementem małej architektury są przepiękne barokowe i rokokowe, pierwotnie pozłacane, rzeźby przedstawiają różne pojęcia, żywioły, sztuki, nauki. Dzisiaj na terenie Ogrodu stoi 21 rzeźb, ale pierwotnie było ich około 70. - Były one skradzione, wywiezione do Rosji. W XIX wieku zwrócono część, jednak nie tych pozłacanych, tylko kamiennych - zaznacza ekspert.
Pałac Bruehla i Pałac Saski
Był uważany za jeden z najwspanialszych gmachów w Warszawie i tworzył wspólną kompozycję z sąsiadującym z nim Pałacem Saskim. Jego trzystuletnia historia została brutalnie przerwana przez Niemców w 1944 roku. Pałac Saski znajdował się przy dzisiejszym placu marszałka Józefa Piłsudskiego. - Król August II postanowił kupić ten pałac, aby stworzyć swoje założenie. Cała historia zaczyna się od tego, że nie był chętny do zamieszkania w Zamku Królewskim, który wówczas poza funkcjami rezydencjonalnymi, pełnił również inne funkcje, mieścił się tam Sejm - opowiada na antenie Programu 1 Maria Wardyńska z Zespołu Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy. - Założenia związane z propagowaniem kultury, architektury miały swoje mocowanie w tym, że król chciał pokazać splendor swojej władzy i utworzyć specjalne założenie na wzór założenia wersalskiego. (...) Oś saska ciągnęła się od Krakowskiego Przedmieścia aż po Hale Mirowskie, chociaż plany były zdecydowanie większe - słyszymy w audycji.
29:50 _PR1_AAC 2022_09_03-10-15-35.mp3 "Jedyne takie miejsce" prosto z Ogrodu Saskiego cz. 2 (Jedynka)
"Ballady i romanse"
W związku z ustanowieniem przez Sejm Roku Romantyzmu Polskiego podczas Narodowego Czytania oddaliśmy się lekturze "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza. - Z tą lekturą miałem do czynienia wcześnie. Niektóre "Ballady i romanse" prozą opowiadała mi babcia. Miała nadzwyczajny dar opowiadania - wspomina w rozmowie ze Sławą Bieńczycką aktor teatralny i filmowy Jarosław Gajewski. - Myślę, że nie ma takich ludzi w Polsce, którzy nie kochają twórczości Mickiewicza, nawet jeżeli się z nią nie zgadzają i nawet jeśli myślą, że jest on heretykiem intelektualnym. Taka jest uroda największego poety naszego języka - ocenia aktor.
Czy trudno jest interpretować dzieła Adama Mickiewicza? - Zawsze powtarzam, że dobra literatura to jest coś dobrze napisanego i autor nas wtedy prowadzi przez dzieło. Wystarczy iść jego tropem, on nas zaprowadzi do właściwego miejsca, a to, co my dajemy od siebie, to jest dodatek - podkreśla aktor Andrzej Mastalerz, który również bierze udział w tegorocznym Narodowym Czytaniu.
Dziennikarze Jedynki czytają "Ballady i romanse"
Do Narodowego Czytania - jak co roku - włączyli się też dziennikarze Jedynki, nagrywając własne interpretacje zbioru ballad Adama Mickiewicza. - Cały nasz zespół był ogromnie przejęty i zaangażowany. Widziałem koleżanki i kolegów skoncentrowanych nad tekstem i nad uwagami, które padały w czasie prób. Myślę, że dla nas wszystkich jest to coś pięknego i bardzo ważnego - przyznaje dziennikarz radiowej Jedynki, Michał Montowski.
"Ballad i romansów" w interpretacji dziennikarzy Jedynki można słuchać na antenie Programu 1 od godziny 5.50 do 17.50. Na antenie Jedynki od godziny 12.00 transmitowana była pierwsza część Narodowego Czytania z Ogrodu Saskiego z udziałem pary prezydenckiej.
Próby przed Narodowym Czytaniem. Od lewej: Henryk Szrubarz, Daniel Wydrych oraz Wiesław Molak
31:51 _PR1_AAC 2022_09_03-11-11-11.mp3 "Jedyne takie miejsce" prosto z Ogrodu Saskiego cz. 3 (Jedynka)
Zobacz też:
***
Akcja Narodowego Czytania organizowana jest przez prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: Trylogię Henryka Sienkiewicza oraz "Lalkę" Bolesława Prusa. W 2016 roku Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim, w 2017 roku lekturą było "Wesele Stanisława Wyspiańskiego". W roku 2018 – w związku z jubileuszem 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości para prezydencka zaprosiła do lektury "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego, a ponadto, przez cały rok, Antologii Niepodległości – specjalnie przygotowanego na tę okazję zbioru powstałych na przestrzeni wieków utworów, zaliczanych do kanonu polskiej literatury patriotycznej.
- Każda akcja, która ma zachęcić do czytelnictwa, jest stosowna. Mamy przepiękną literaturę, mistrzów, którzy pisali i prezentowali bardzo ciekawą propozycję. Książka jest bardzo ważna, ale musi też być czytelnik, który by sięgnął do pierwszych akapitów i ważne, żeby czytanie było swoistą rozkoszą indywidualną i społeczną - zwraca uwagę prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.
W 2019 roku lekturą Narodowego Czytania były Nowele polskie – zbiór 8 utworów autorstwa Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Brunona Schulza, Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego. Lekturą Narodowego Czytania 2020 była "Balladyna" Juliusza Słowackiego, a rok później, w całej Polsce i na świecie, przeczytano "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej.
***
Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce
Prowadzi: Sława Bieńczycka
Goście: Artur Stachowski (przewodnik, varsavianista), Maria Wardyńska (Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy), Jarosław Gajewski (aktor teatralny i filmowy, profesor sztuk teatralnych), Andrzej Mastalerz (aktor filmowy i teatralny), prof. Rafał Wiśniewski (dyrektor Narodowego Centrum Kultury), Adam Walny (aktor i reżyser, twórca Teatru Walnego w miejscowości Policzna na Podlasiu), Martyna Podolska, Michał Montowski (Program 1 Polskiego Radia).
Data emisji: 3.09.2022 r.
Godzina emisji: 9.00-12.00
ans
