Tym razem Festiwal Misteria Paschalia znów zabierze nas w podróż, i to wykraczającą także poza granice Europy, prezentując różnorodność muzyczną i estetyczną iberyjskiego kręgu kulturowego – zarówno jego europejskie, jak i południowoamerykańskie emanacje. Festiwal potrwa od 1 do 5 kwietnia 2021 r.
Od repertuaru mniszek ze średniowiecznych klasztorów hiszpańskich, poprzez pieśni hiszpańskie XVII wieku i najważniejsze dzieło muzyki portugalskiej XVIII wieku, po zupełnie niezwykłe barokowe kompozycje z Nowego Świata, w których styl przywieziony z Półwyspu Iberyjskiego miesza się z rdzennymi wpływami. Nie ma bowiem drugiej w Europie tradycji muzycznej, która byłaby tak pełna wpływów najróżniejszych kultur, jak muzyka kręgu iberyjskiego. To tu tradycyjne brzmienia arabskie i żydowskie przenikały się swobodnie z osiągnięciami szkół flamandzkich i włoskich. To wszystko będzie można usłyszeć podczas 18. edycji Festiwalu Misteria Paschalia, który w tym roku odbędzie się na platformie PLAY KRAKÓW.
Rozpoczniemy w Wielki Czwartek koncertem "Cantrix", w którym Agnieszka Budzińska-Bennett wraz z kierowanym przez siebie ensemble Peregrina zaprezentuje muzykę hiszpańskich żeńskich klasztorów królewskich w Sigenie (szpitalniczki) i Las Huelgas (cysterki). Podczas koncertu usłyszymy zarówno utwory utrzymane w stylu chorałowym, jak i prezentujące wczesną polifonię, nawiązujące do słynnego stylu Notre Dame. Specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia we współpracy z Zakonem Maltańskim i Scholą Cantorum Basiliensis koncert został zarejestrowany w Ritterhaus Bubikon, dawnej komandorii Rycerskiego Zakonu Szpitalników Świętego Jana, której początki sięgają XII wieku.
2 kwietnia w Wielki Piątek przeniesiemy się do włoskiej Pawii, a dokładniej do Teatro Fraschini. Właśnie tam specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia we współpracy z Fundacją Ghislieri został zarejestrowany koncert "Mattutino de’ Morti". Dzieło o tym samym tytule autorstwa Davide Pereza – urodzonego w Neapolu włoskiego kompozytora o hiszpańskich korzeniach, a związanego z portugalskim dworem królewskim – uważane jest za najważniejsze dzieło muzyczne XVIII wieku w Portugalii.
Powstały w 1770 roku utwór po raz pierwszy wykonano w tym samym roku podczas pielgrzymki do sanktuarium maryjnego Nossa Senhora do Cabo. Wykonanie oficjum za zmarłych na jej zakończenie było formą upamiętnienia zmarłych pielgrzymów i braci – ta pochodząca ze średniowiecza tradycja została przywrócona w XVIII wieku na prośbę monarchii. Po pierwszym wykonaniu w Nossa Senhora do Cabo Mattutino de‘ Morti weszło do stałego repertuaru Bractwa Świętej Cecylii w Lizbonie i do końca XIX wieku uświetniało organizowane przez nie coroczne obchody ku czci zmarłych.
Klamrą dla dzieła Pereza będą tradycyjnie towarzyszące liturgiom pogrzebowym i za zmarłych antyfony Salve Regina i In paradisum deducant te angeli w opracowaniu krakowskiego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego z jego słynnego Conductus funebris.
Wielka Sobota to "Pasiones de España", medytacyjny koncert skupiony wokół celebracji tajemnicy Wielkanocy. Sopranistka Mariana Flores oraz lutnistka Mónica Pustilnik zapraszają nas na wędrówkę nie tylko na Półwysep Iberyjski, choć muzyka hiszpańska stanowi niepodważalną podstawę tego programu. Podążając za wpływami Habsburgów rozciągającymi się w okresie pomiędzy XVI i XVIII wiekiem na całą Europę, oprócz Hiszpanii odwiedzimy także Holandię oraz królestwa Sycylii i Neapolu.
Druga część wielkosobotniego wieczoru poświęcona będzie tonos humanos José Marína (1619–1699), które należą do najpiękniejszych dzieł hiszpańskiej świeckiej muzyki wokalnej XVII wieku.
Niedziela Wielkanocna przyniesie moment kulminacyjny festiwalu. Koncert "Carmina latina" będzie spotkaniem z muzyką polifoniczną rozwiniętą pod koniec XVI i w XVII wieku w Ameryce Łacińskiej w wyniku mieszania się różnych kultur europejskich i wpływów rdzennych mieszkańców obu Ameryk. Do eksploracji tego niezwykłego repertuaru zaprasza nas argentyński dyrygent Leonardo García Alarcón, jeden z najbardziej cenionych obecnie wykonawców muzyki dawnej.
Nawiązując do wieloletniej tradycji festiwalu, finałowy koncert przyniesie wybór znakomitych arii dwóch wybitnych kompozytorów okresu baroku: George’a Friderica Handla i Antonia Vivaldiego, których muzyka przez lata stanowiła podstawę programową Festiwalu Misteria Paschalia i cyklu Opera Rara. Program koncertu jest prawdziwą podróżą w czasie i przestrzeni – zajrzymy do Tesalii w czasach starożytnej Grecji, do starotestamentowego Izraela i Jerozolimy czasów pierwszej krucjaty, by na koniec zawitać do średniowiecznej Szkocji. Pierwsza część koncertu koncentruje się na postaci Armidy, w której rolę wcieli się wyborna mezzosopranistka Natalia Kawałek. Usłyszymy wybór jej arii z opery Rinaldo, uważanej za jedno z najwybitniejszych dzieł Handla, oraz świeckiej kantaty Armida abbandonata. W drugiej części zabrzmią fragmenty dwóch dzieł Vivaldiego” Griselda i Juditha triumphans, zaś na zakończenie przepiękna aria księżniczki szkockiej Ginewry Volante amori z opery Handla Ariodante. Program koncertu uzupełnią koncerty Vivaldiego na dwie trąbki.
Karnet na Festiwal Misteria Paschalia 2021 w specjalnej cenie 30 zł jest dostępny sprzedaży od 23 do 31 marca i będzie obejmował dostęp do trzech koncertów. Koncerty w Wielką Sobotę oraz w Wielkanocny Poniedziałek będą dostępne bezpłatnie. Od pierwszego dnia festiwalu można będzie również wykupić pojedyncze dostępy do nagrań w cenie 15 zł za każdy koncert.
Na festiwal zapraszają Miasto Kraków i KBF.
***
WIELKI CZWARTEK, 1 kwietnia 2021 | godz. 20.00
Ritterhaus Bubikon, Szwajcaria
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
CANTRIX
Program:
Mulierum hodie / INTER NATOS
motet, Niemcy, XIV w.
Inter natos V. Hic venit / Preparator veritatis
responsorium z tropem (prosula), Sigena, XIV/XV w.
Improwizacja instrumentalna
Mulierum hodie / MULIERUM
Prima dedit femina / MULIERUM
Mulierum hodie / Prima dedit femina / MULIERUM
motety: Las Huelgas, XIII/XIV w. (a), Paryż, XIII w. (b, c)
Improwizacja instrumentalna
Precursor Domini V. Hic est enim propheta
responsorium, Sigena, XIV/XV w.
Benedicamus / Hic est enim precursor
tropowane Benedicamus, Las Huelgas, XIII/XIV w.
Prodit lucis radius / MULIERUM
motet konduktowy, Paryż, XIII w.
S’ieu fos en cort (instr.)
estampie
Alleluia. Tu puer propheta
wers allelujatyczny, Sigena, XIV/XV w.
Elisabeth ex opere V. Nullus defidat
responsorium, Sigena, XIV/XV w.
Ut queant laxis
hymn (wersja instrumentalna)
La bele estoile / La bele en qui / IOHANNE
Celui en qui / La bele estoile / La bele en qui / IOHANNE
motety, Paryż, XIII w.
Peire Vidal (ca. 1175–ca. 1210)
S’ieu fos en cort
pieśń, Akwitania, XII w.
Descendit angelus V. Ne timeas
responsorium, Sigena, XIV/XV w.
Benedicamus / O quam sanctum
tropowane Benedicamus, Las Huelgas, XIII/XIV w.
Artyści:
ensemble Peregrina
Agnieszka Budzińska-Bennett – śpiew, harfa, kierownictwo artystyczne
Lorenza Donadini – śpiew
Hanna Järveläinen – śpiew
Grace Newcombe – śpiew
Eve Kopli – śpiew
Witte-Maria Weber – śpiew
Agnieszka Tutton – śpiew
Baptiste Romain – vielle, dzwony
Csongor Szántó – śpiew
Słowo cantrix w języku łacińskim oznacza śpiewaczkę. Agnieszka Budzińska-Bennett, znana z zamiłowania do badań, poszukiwań w klasztornych bibliotekach i odkrywania w nich prawdziwych cudów, tym razem zabierze nas w podróż po hiszpańskich żeńskich klasztorach królewskich w Sigenie (szpitalniczki) i Las Huelgas (cysterki). Program został skonstruowany wokół postaci św. Jana Chrzciciela – dziś znajdującego się nieco w cieniu innych świętych, jednak w czasach średniowiecza niezwykle czczonego w całym świecie chrześcijańskim. Odnalezione w obydwu klasztorach dzieła pochodzą głównie z XIV i XV wieku. Podczas koncertu usłyszymy zarówno utwory utrzymane w stylu chorałowym, jak i prezentujące wczesną polifonię, nawiązujące do słynnego stylu Notre Dame.
Specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia we współpracy z Zakonem Maltańskim i Scholą Cantorum Basiliensis koncert został zarejestrowany w Ritterhaus Bubikon, dawnej komandorii Rycerskiego Zakonu Szpitalników Świętego Jana, której początki sięgają XII wieku.
_____________________________________________
WIELKI PIĄTEK, 2 kwietnia 2021 | godz. 20.00
Teatro Fraschini, Pawia, Włochy
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
MATTUTINO DE’ MORTI
Program:
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
Salve Regina
(Conductus funebris)
Davide Perez (1711–1778)
Mattutino de’ Morti
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
In paradisum
(Conductus funebris)
Artyści:
Salvo Vitale – bas
Federico Fiorio – sopran
Marta Redaelli – sopran
Maria Chiara Gallo – alt
Luca Cervoni – tenor
Alessandro Ravasio – bas
Coro e Orchestra Ghislieri
Giulio Prandi – dyrygent
Mattutino de‘ Morti Davide Pereza – urodzonego w Neapolu włoskiego kompozytora o hiszpańskich korzeniach, który większość życia spędził na dworze królewskim w Lizbonie – jest uważane za najważniejsze dzieło muzyczne XVIII wieku w Portugalii. Powstało w 1770 roku, po raz pierwszy wykonano je w tym samym roku podczas pielgrzymki do sanktuarium maryjnego Nossa Senhora do Cabo. Wykonanie oficjum za zmarłych na jej zakończenie było formą upamiętnienia zmarłych pielgrzymów i braci – ta pochodząca ze średniowiecza tradycja została przywrócona w XVIII wieku na prośbę monarchii. Po pierwszym wykonaniu w Nossa Senhora do Cabo Mattutino de‘ Morti weszło do stałego repertuaru Bractwa Świętej Cecylii w Lizbonie. Aż do końca XIX wieku uświetniało organizowane przez nie coroczne uroczystości ku czci zmarłych.
Napisane dla zespołu złożonego z pięciorga solistów, chóru i orkiestry Mattutino de‘ Morti Pereza jest wspaniałym przykładem użycia stile concertato. Szczególnej ekspresji przydają dziełu rozbudowane partie solowe, wyraźnie pozostające pod wpływem tradycji operowej, a przeplatane sekcjami chóralnymi. Bogaty koloryt orkiestry podkreśla brzmienie altówek i instrumentów dętych.
Klamrą dla dzieła Pereza będą tradycyjnie towarzyszące liturgiom pogrzebowym i za zmarłych antyfony Salve Regina i In paradisum deducant te angeli w opracowaniu krakowskiego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego z jego słynnego Conductus funebris.
Specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia we współpracy z Fundacją Ghislieri koncert został zarejestrowany w Teatro Fraschini w Pawii.
_____________________________________________
WIELKA SOBOTA, 3 kwietnia 2021 | godz. 20.00
Auditorium de Dijon, Francja
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
PASIONES DE ESPAÑA
Program:
Giovanni Paolo Colonna (1637–1695)
Prima lamentazione del Mercoledi sera, madrigale ultimo
(Sacre Lamentazioni della Settimana Santa a voce sola)
Francisco Guerrero (1528–1599)
Niño Dios d’amor herido
Juan Hidalgo (1614–1685)
La noche tenebrosa
Alessandro Piccinini (1566–1638)
Ricercar primo (instr.)
Michelangelo Falvetti (1642–1692)
La mia fede dal fuoco nasce
(aria, Nabucco)
Alessandro Piccinini (1566–1638)
Ciaconna Mariona alla vera spagnola (instr.)
Sebastián Durón (1660–1716)
Aunque más vuele
(aria, La guerra de los Gigantes)
Francisco Guerau (1649–1722)
Marionas (instr.)
José Marín (1618–1699)
Ay, Dios, qué dulce mal!
José Marín (1618–1699)
Van y vienen mis pensamientos
José Marín (1618–1699)
Si quieres vivir
José Marín (1618–1699)
Qué bien canta un ruiseñor
Mateo Romero (ca. 1575–1647)
Van y vienen las olas madre
Gaspar Sanz (1640–1710)
Xacaras (instr.)
José Marín (1618–1699)
Ojos, pues me desdeñáis
Manuel de Falla (1876–1946)
Nana
(Siete canciones populares españolas)
Artystki:
Mariana Flores – sopran
Mónica Pustilnik – lutnia
Podczas tego intymnego, medytacyjnego koncertu skupionego wokół celebracji tajemnicy Wielkanocy znakomite artystki Mariana Flores i Mónica Pustilnik zapraszają nas w pełną przestrzeni dla wewnętrznych refleksji muzyczną podróż. Repertuar koncertu nie ogranicza się bowiem do Półwyspu Iberyjskiego – choć muzyka hiszpańska stanowi jego niepodważalną podstawę – lecz podąża za wpływami Habsburgów rozciągającymi się w okresie pomiędzy XVI i XVIII wiekiem na całą Europę. Odwiedzimy więc nie tylko Hiszpanię, ale też Holandię oraz królestwa Sycylii i Neapolu.
Druga część programu poświęcona jest tonos humanos José Marína (1619–1699), które należą do najpiękniejszych dzieł hiszpańskiej świeckiej muzyki wokalnej XVII wieku. José Marín, kompozytor i autor tekstów, jest jedną z najbardziej niesamowitych, fascynujących i niejednoznacznych postaci wśród hiszpańskich artystów tego okresu. W 1644 roku przyjął w Rzymie święcenia kapłańskie, a następnie objął funkcję kantora w Real Monasterio de la Encarnación (Królewskim Klasztorze pw. Wcielenia Chrystusa). Dziesięć lat później został oskarżony o kradzież, a wkrótce potem także o morderstwo. Aresztowano go i poddano torturom, a następnie zsekularyzowano i skazano na więzienie, z którego uciekł, by odpokutować i odzyskać dobre imię. Madrycki dwór królewski, za rządów Habsburgów uważany za prawdziwy „dwór cudów”, przyzwyczajony był do tego typu eskapad i po kilku latach wygnania przywitał Marína z otwartymi ramionami. Słuchając pełnych spokoju pieśni autorstwa tego kompozytora, aż trudno uwierzyć w awanturniczą epopeję, jaką było jego życie.
_____________________________________________
NIEDZIELA WIELKANOCNA, 4 kwietnia 2021 | godz. 18.00
Victoria Hall, Genewa, Szwajcaria (rejestracja 13.12.2015)
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
CARMINA LATINA
Program:
Juan de Araujo (ca. 1648–1712)
Salve Regina
Gaspar Fernandes (ca. 1570–1629)
A Belén me llego, tío
Tomás de Torrejón y Velasco (1644–1728)
Desvelado dueño mío
Juan de Araujo (ca. 1648–1712)
Vaya de gira
Francisco Correa de Araujo (1584–1654)
Magnificat
Mateo Flecha (1481–1553)
La bomba
Tomás Luis de Victoria (1548–1611)
Salve Regina
Tomás de Torrejón y Velasco (1644–1728)
A este sol peregrino
Diego José de Salazar (ca. 1660–1709)
Salga el torillo hosquillo
Alfonsina y el mar
(muzyka / music Ariel Ramírez, słowa / lyrics Félix Luna, 1969)
El arado
(muzyka i słowa / music and lyrics Vitor Jara, 1966)
Artyści:
Mariana Flores – sopran
Leandro Marziotte – kontratenor
Emiliano Gonzalez Toro – tenor
Matteo Bellotto – bas
Chœur de Chambre de Namur
Cappella Mediterranea
Leonardo García Alarcón – klawesyn, dyrygent
Nie ma chyba drugiej w Europie tradycji muzycznej, która byłaby tak pełna wpływów najróżniejszych kultur, jak muzyka kręgu iberyjskiego. To tu tradycyjne brzmienia arabskie i żydowskie przenikały się swobodnie się z osiągnięciami szkół flamandzkich i włoskich. I tę niecodzienną mieszankę zabrali ze sobą następnie kompozytorzy udający się do nowo zakładanych ośrodków misyjnych w Nowym Świecie – głównie katedr i klasztorów jezuickich. W ten sposób muzyka Półwyspu Iberyjskiego, będąca wynikiem spotkania już tak wielu różnych kultur, otwarła się na nowe wpływy rdzennych mieszkańców Ameryk. W efekcie pod koniec XVI i w XVII wieku w Ameryce Łacińskiej rozwinęła się zupełnie nowa tradycja muzyki polifonicznej. Do eksploracji tego niezwykłego repertuaru zaprasza nas argentyński dyrygent Leonardo García Alarcón, jeden z najbardziej cenionych obecnie wykonawców muzyki dawnej.
_____________________________________________
PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY, 5 kwietnia 2021 | godz. 18.00
Centrum Kongresowe ICE Kraków, Sala Audytoryjna im. K. Pendereckiego S1
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
ARIE E CONCERTI
Program:
Antonio Vivaldi (1678–1741)
Koncert C-dur na 2 trąbki RV 537
George Frideric Handel (1685–1759)
Furie terribili
(Rinaldo HWV 7)
George Frideric Handel (1685–1759)
Dietro l'orme fugaci… Ah! crudele
(Armida abbandonata HWV 105)
George Frideric Handel (1685–1759)
Vo’ far guerra
(Rinaldo HWV 7)
Antonio Vivaldi (1678–1741)
Koncert D-dur na 2 trąbki RV 781
Antonio Vivaldi (1678–1741)
Ombre vane
(Griselda RV 718)
Antonio Vivaldi (1678–1741)
Armatae face
(Juditha triumphans RV 644)
George Frideric Handel (1685–1759)
Volate amori
(Ariodante HWV 33)
Artyści:
Natalia Kawałek – mezzosopran
Paweł Gajewski, Marian Magiera – trąbka
Capella Cracoviensis na historycznych instrumentach
Robert Bachara – prowadzenie
Nawiązując do wieloletniej tradycji festiwalu, finałowy koncert przyniesie wybór znakomitych arii dwóch wybitnych kompozytorów okresu baroku: George’a Friderica Handla i Antonia Vivaldiego, których muzyka przez lata stanowiła podstawę programową Festiwalu Misteria Paschalia i cyklu Opera Rara. Program koncertu jest prawdziwą podróżą w czasie i przestrzeni – zajrzymy do Tesalii w czasach starożytnej Grecji, do starotestamentowego Izraela i Jerozolimy czasów pierwszej krucjaty, by na koniec zawitać do średniowiecznej Szkocji.
Pierwsza część koncertu koncentruje się na postaci Armidy, w której rolę wcieli się wyborna mezzosopranistka Natalia Kawałek. Usłyszymy wybór jej arii z opery Rinaldo, uważanej za jedno z najwybitniejszych dzieł Handla, oraz świeckiej kantaty Armida abbandonata. W drugiej części zabrzmią fragmenty dwóch dzieł Vivaldiego” Griselda i Juditha triumphans, zaś na zakończenie przepiękna aria księżniczki szkockiej Ginewry Volante amori z opery Handla Ariodante. Program koncertu uzupełnią koncerty Vivaldiego na dwie trąbki.
***
Mat. prasowe
