Stulecie Sejmu Ustawodawczego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej uświetnił koncert, którego program był rodzajem symbolicznej podróży przez dzieje dawniejsze i nowsze polskiej historii muzyki. W programie wieczoru znalazły się kompozycje lub fragmenty dzieł: Henryka Mikołaja Góreckiego, Henryka Wieniawskiego, Karola Szymanowskiego, Ferenca Liszta, Edwarda Elgara, Richarda Addinsella i Stanisława Moniuszki.
– Ukończona w 1969 roku przez Henryka Mikołaja Góreckiego "Muzyka staropolska" – już w samym tytule wyraźnie wskazuje na źródła inspiracji. Górecki wykorzystał symboliczne cytaty z dwóch staropolskich dzieł: fanfary instrumentów dętych oparł na średniowiecznym "Benedicamus Domino", a partie smyczków na renesansowej pieśni "Już się zmierzcha" Wacława z Szamotuł – mówił dziennikarz Dwójki Marcin Majchrowski.
Z kolei "Polonez koncertowy A-dur" Henryka Wieniawskiego symbolizuje czasy XIX-wiecznej wirtuozerii (uwielbianej przez ówczesną publiczność), ale jest też nawiązaniem do wielkiej, sarmackiej tradycji dostojnego tańca chodzonego. – W XVIII stuleciu polonez stał się przecież symbolem monarszego splendoru i potęgi majestatu władzy. Był nie tylko tańcem, ale również artefaktem kulturowym dawnej Rzeczypospolitej – wyjaśniał Marcin Majchrowski.
W podobnej przestrzeni symbolicznej, odnoszącej się do sarmackiej epoki, można umieścić inny taniec – mazura, z tym że ten, z opery Stanisława Moniuszki, miał w XIX wieku jeszcze dodatkowe znaczenie. Był pisany "ku pokrzepieniu serc" w czasie, kiedy Polska była wymazana z mapy Europy. Z kolei "Uwertura koncertowa" Karola Szymanowskiego to utwór symbolizujący aspiracje muzyki polskiej niemal w przededniu odzyskania niepodległości. Szymanowski, zafascynowany w tamtym okresie twórczością Ryszarda Straussa, w swoim niezwykle efektownym dziele nawiązuje do najlepszych kart muzyki europejskiej przełomu XIX i XX wieku.
– Są w programie tego koncertu także dwa, wymowne wyjątki – Interludium z nieukończonego "Oratorium o św. Stanisławie" Franciszka Liszta oraz "Polonia" Edwarda Elgara. Te dwa dzieła kompozytorów obcych – wprost nawiązują do tradycji muzyki polskiej i polskiej historii. W pisanym pod koniec życia oratorium Liszt wykorzystał tematy polskich pieśni patriotycznych, m.in. użył fraz z "Mazurka Dąbrowskiego". Natomiast brytyjski kompozytor Edward Elgar w swoim preludium symfonicznym "Polonia" – oprócz motywów hymnu sięgnął po temat Warszawianki i motywy z dzieł Ignacego Jana Paderewskiego oraz Fryderyka Chopina. Natomiast niedługi "Koncert warszawski" Richarda Addinsella – napisany został do brytyjskiego filmu "Dangerous Moonlight" z 1941 roku, opisującego tragedię września 1939 roku. Obraz ten był bardzo popularny w Wielkiej Brytanii w latach II wojny światowej, sam Koncert – choć obecnie niezbyt często wykonywany – również cieszy się popularnością, nie tylko z powodów kontekstu historycznego – dodawał Marcin Majchrowski.
Program:
Henryk Mikołaj Górecki Muzyka staropolska op. 24; Henryk Wieniawski Polonez koncertowy A-dur op. 21; Karol Szymanowski Uwertura koncertowa E-dur op. 12; Ferenc Liszt Interludium symfoniczne z oratorium St. Stanislaus; Edward Elgar Polonia – preludium symfoniczne; Richard Addinsell Warsaw Concerto; Stanisław Moniuszko Mazur z opery Halka
Wyk. Orkiestra Teatru Wielkiego-Opery Narodowej pod dyrekcją José Marii Florêncio, soliści: Jakub Jakowicz – skrzypce, Michał Szymanowski – fortepian
***
Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki
Prowadził: Marcin Majchrowski
Data emisji: 19.02.2019
Godzina emisji: 19.00
bch/pg
