Anna Clyne: Bach to największy geniusz muzyki wszech czasów

- Jestem bardzo przywiązana do dawnych form uprawiania muzyki i zdecydowanie słychać to w moim koncercie wiolonczelowym. Myślę, że wynika to z moich dziecięcych wspomnień, tego, jak fizycznie doświadczałam gry na instrumencie, np. wykonywania suit Bacha na wiolonczeli. Ta muzyka tkwi we mnie uparcie do dziś i myślę, że to właśnie stąd wynika moje przywiązanie do dawnych tradycji - mówiła w Dwójce kompozytorka Anna Clyne.

Nadal powstają koncerty pisane specjalnie na wiolonczelę

Foto: shutterstock.com/azazello photo studio

• W piątkowej "Filharmonii Dwójki" wysłuchaliśmy koncertu Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, której towarzyszyła izraelska wiolonczelistka Inbal Segev.
• To właśnie z myślą o niej Anna Clyne napisała utwór "Taniec", który usłyszeliśmy w czasie transmisji z Katowic.
• Z kompozytorką w przerwie koncertu rozmawiał Karol Furtak. 

Bicie serca matki - pierwszy powtarzalny rytm

Idiom taneczny ma znaczenie dla budowy utworu. Kompozytorka mówiła o tym, jaki najstarszy idiom tańca w historii muzyki jest w stanie przywołać w swojej pamięci. - Myślę, że w tym zakresie moglibyśmy cofnąć się aż do korzeni cywilizacji. Taniec to w końcu powtarzalna rytmiczna struktura, a te towarzyszą nam od zarania. Dosłownie pierwszym powtarzalnym rytmem, który słyszymy, jest przecież bicie serca matki. Osobiście jednak szczególnie przywiązana jestem do tańców w suitach wiolonczelowych Jana Sebastiana Bacha - wiolonczela jest moim głównym instrumentem. A więc to kuranty, sarabandy, menuety, które były obecne w dworskim życiu doby baroku i z których Bach intencjonalnie formował swoje suity - podkreśliła.

Niektóre elementy tańca barokowego 

Anna Clyne odwołuje się do pewnych elementów tańca barokowego. - W trzeciej części mamy więc passacaglię, wariacje ostinatowe. Odwołanie do tej techniki pojawia się także w innych częściach. W pierwszej części mamy do niej delikatne nawiązanie w partii instrumentów smyczkowych, które towarzyszą wiolonczeli. A w części czwartej wykorzystałam to nawiązanie do osiągnięcia efektu zapętlonych nut pedałowych. Nawiązanie do passacaglii implikuje także rozszerzoną technikę kanoniczną. Wiolonczela intonuje temat, a następnie przejmują go skrzypce, aż w końcu obecny jest w brzmieniu całej sekcji smyczkowej - opisywała.

Taneczność jest ponadgatunkowa

Kompozytorka zaznaczyła, że o taneczności możemy mówić także w muzyce bluesowej, jazzowej, elektronicznej, hip hopie. - Powtarzalność struktur rytmicznych towarzyszy przecież także muzyce minimalistycznej. Weźmy np. niektóre utwory Steve Reicha (Reisza) i Philippe’a Glassa, były one przecież kanwą do opracowywania choreografii dzieł baletowych. Myślę więc, że sednem taneczności jest powtarzalny wzór rytmiczny w muzyce, taki, który pozwala myśleć o ustrukturyzowanym ruchu. Osobiście uwielbiam pracować z choreografami - stwierdziła.

18:01 PR2 2023_04_14-20-26-03.mp3 Anna Clyne: Bach to największy geniusz muzyki wszech czasów (Filharmonia Dwójki)

 

***

Program:

Ralph Vaughan Williams Fantazja na temat Thomasa Tallisa, Anna Clyne "Taniec" na wiolonczelę i orkiestrę, Ludwig van Beethoven Symfonia nr 7 A-dur op. 92

wykonawcy: Inbal Segev - wiolonczela, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyr. Valentina Peleggi

NOSPR, Katowice (transmisja)

***

Tańcz! – woła perski poeta i teolog Rumi, ten sam, którego wiersze inspirowały Szymanowskiego, i ten, za którego przykładem zawiązał się w XIII wieku w Konyi zakon wirujących derwiszy, celebrujący w tanecznej medytacji miłość Boga. Taniec łączy ciało i ducha, co czuje się, słuchając przepojonej siłą, liryzmem, soczystą melodią kompozycji Anny Clyne, napisanej dla izraelskiej wiolonczelistki Inbal Segev, którą gościmy w NOSPR.

[Adam Suprynowicz/NOSPR]

***

Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki

Rozmawiał: Karol Furtak

Gość: Anna Clyne (kompozytorka)

Data emisji: 14.04.2023

Godzina emisji: 20.25

pg/mo