Maestro Henryk Czyż: jesteśmy ambasadorami polskiej kultury

- Jeżeli czy II, czy III Symfonia pod moją batutą rozbrzmiewała i w Rzymie, i w Berlinie, i w Londynie, i w Leningradzie - i były to wykonania tego typu, że w Wiedniu prasa po II Symfonii pisała, że jest to odkrycie, że tego nie znali, że Szymanowski był tak wspaniałym kompozytorem - to były powody do mojej największej dumy i najszczęśliwsze momenty w moim muzycznym życiu - mówił w archiwalnych nagraniach Henryk Czyż - mistrz batuty, kompozytor, pedagog i literat.

Henryk Czyż

Foto: PAP/Andrzej Rybczyński

W "Głosach z przeszłości" zaprosiliśmy do wysłuchania opowieści Henryka Czyża oraz wspomnień jego uczniów. Dokładnie 16 stycznia minęło 20 lat od jego śmierci.

Artysta występował w niemal wszystkich krajach europejskich, w Ameryce Południowej i Stanach Zjednoczonych. Nagrał wiele płyt dla takich firm fonograficznych jak Polskie Nagrania, Philips, Harmonia Mundi, Miełodija, Electra - albumy te zdobyły liczne międzynarodowe nagrody.

- Dyrygowałem jako gość bardzo dużo i właściwie po całym świecie, wielokrotnie wracając do stolic takich jak Rzym, Paryż czy Londyn - opowiadał.

Kształtować życie muzyczne Düsseldorfu

Po jednym z koncertów z Filharmonią Berlińską Henryka Czyża zaskoczyła delegacja z Düsseldorfu, która zaproponowała mu wieloletni kontrakt dyrektorski. Artysta przyznał, że było to dla niego wyzwanie.

- Chciałem się sprawdzić, w Polsce nigdy nie byłem dyrektorem, byłem na tyle chytry i przebiegły, że obejmując jakąś filharmonię czy instytucję, zawsze starałem się o dyrektora – niech on się martwi, a ja się zajmowałem tylko partyturami i dyrygenturą. Natomiast w Niemczech musiałem być dyrektorem w dużym mieście, odpowiedzialnym za życie muzyczne takiej metropolii, jaką jest Düsseldorf - przyznał.

Dyrygent stwierdził też, że najbardziej wyrobioną i wymagającą publicznością jest właśnie publiczność niemiecka i austriacka.

Czytaj także:

• Karol Radziwonowicz: Artur Rubinstein grał swą osobowością
• Adam Makowicz: w czasach szkolnych byłem rebeliantem

Najszczęśliwsze momenty w życiu

Henryk Czyż - jak sam powiedział - dzięki swojej pracy artystycznej na całym świecie mógł stać się ambasadorem polskiej kultury.

- Jeżeli powiedzmy w Berlinie Zachodnim z RIAS Berlin Symphony Orchestra nagrałem wszystkie utwory Szymanowskiego - II, III, IV Symfonię, Uwerturę, Stabat Mater, wszystkie podstawowe dzieła, jeżeli czy II, czy III Symfonia pod moją batutą rozbrzmiewała i w Rzymie, i w Berlinie, i w Londynie, i w Leningradzie - i były to wykonania tego typu, że w Wiedniu prasa po II Symfonii pisała, że jest to odkrycie, że tego nie znali, że Szymanowski był tak wspaniałym kompozytorem - to były powody do mojej największej dumy i najszczęśliwsze momenty w moim muzycznym życiu.

Szerokie zainteresowania

Jego repertuar obejmował dzieła od klasycyzmu po muzykę współczesną. Na polskie sceny operowe i estrady koncertowe wprowadził wiele utworów Igora Strawińskiego, Artura Honeggera, Claude'a Debussy'ego. Blisko współpracował z Krzysztofem Pendereckim, dyrygując prawykonaniami m.in. "Pasji", "Diabłów z Loudun". Był także cenionym kompozytorem i popularyzatorem muzyki, opublikował wiele książek o tematyce muzycznej.

Posłuchaj

12:35 2023_01_16 12_47_41_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Henryk Czyż o pierwszych wyjazdach, fascynacjach muzycznych i mistrzach (Głosy z przeszłości/Dwójka)

13:05 2023_01_17 12_46_29_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Henryk Czyż o pierwszym koncercie (Głosy z przeszłości/Dwójka)

14:20 2023_01_18 12_45_23_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Henryk Czyż o swym życiu i pracy nad utworami (Głosy z przeszłości/Dwójka)

12:17 2023_01_19 12_47_49_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Henryk Czyż jako pedagog i literat (Głosy z przeszłości/Dwójka)

15:31 2023_01_20 12_44_08_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Wspomnienia uczniów o Henryku Czyżu (Głosy z przeszłości/Dwójka)

      

***

Tytuł audycji: Głosy z przeszłości

Przygotowała: Anna Skulska

Data emisji: 16-20.01.2023

Godzina emisji: 12.45

mg