Oglądaj wideo:
(YouTube Programu 2 Polskiego Radia)
- W audycji "Mazurek słucha" rozmawialiśmy o polsko-ukraińskiej historii i związkach kulturowych.
- Mówiła o nich Joanna Wnuk-Nazarowa, kompozytorka opery "Wanda", była minister kultury i sztuki, była dyrektor naczelna i artystyczna Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia.
"Wanda" Joanny Wnuk-Nazarowej jest drugą na świecie, po "Vandzie" Antonína Dvořáka, ukończoną i wystawioną operą poświęconą legendarnej polskiej władczyni. To też pierwsza opera w katalogu kompozytorki – unikatowe na skalę światową dzieło muzyczne adaptujące tekst Norwida do warunków scenicznych opery.
Fascynacja kulturą ukraińską u wielu polskich kompozytorów
Joanna Wnuk-Nazarowa była gościem wyjątkowego wydania audycji poświęconego Ukrainie. - Pieśń ukraińska, religijna, to najlepszy dowód na fascynację kulturą ukraińską u wielu polskich kompozytorów. Słyszałam piosenki ukraińskie od mojej mamy, która była Kaszubką i harcerką. Przed wojną na obozie w Spale spotkała harcerzy z Ukrainy, a potem mi je śpiewała. Pamiętam dużo rzeczy od drugiego roku życia. Paderewski również pisał dumki, Polacy czuli odmienność ukraińskiej kultury - zaznaczyła.
Słowacki zamiast Sienkiewicza
Dodała, że nie poleca Sienkiewicza, ale "Sen srebrny Salomei" Słowackiego. - To jest sztuka o najwyższym stopniu wrażliwości na stosunki polsko-ukraińskie. Pochodził z kresów i umiał wniknąć w charakter obu narodowości. Spektakl we wspaniałej obsadzie, z moją skromną muzyką i w reżyserii mojego męża Krzysztofa Nazara jest w "Złotej setce" Teatru Telewizji.
57:22 2022_02_26 12_00_00_PR2_Mazurek_Slucha.mp3 Joanna Wnuk-Nazarowa: Ukraina jest jak siostra (Mazurek słucha/Dwójka)
Rodzinne powiązania z Ukrainą
Opowiedziała również o historii swej rodziny. - Mój dziadek pochodził z Sudowej Wiszni na Ukrainie, był synem Polki. Przez pomyłkę w księgach parafialnych został zapisany pod nazwiskiem Wonuczka-Wnuk, połowa mojego rodzeństwa oderwała pierwszy człon tego nazwiska - powiedziała.
Z Pendereckim i muzyką Kilara we Lwowie
Joanna Wnuk-Nazarowa wspominała swój pierwszy wyjazd na Ukrainę w 1996 roku z Filharmonią Krakowską i jej chórem, a także wtedy wykonywane "Requiem" Krzysztofa Pendereckiego. - Powitało nas wielu ludzi starszych, ale przede wszystkim tłumy ukraińskiej młodzieży, która chciała poznać słynnego kompozytora, który był z tego powodu bardzo wzruszony. Potem byłam też w 2006 r. z NOSPR i "Missa pro pace" Wojciecha Kilara, Lwowianina, który znalazł swą drugą ojczyznę w Katowicach. Nigdy potem do Lwowa nie pojechał, moja teściowa tam urodzona wielokrotnie wracała do Lwowa - mówiła.
Lwów - wielokulturowa stolica austriackiej Galicji
Podkreśliła, że we Lwowie spotkały się wpływy polskie, ukraińskie, ormiańskie i żydowskie. - Stanisław Skrowaczewski, wielki polski dyrygent, uczył się u Adama Sołtysa, który po wojnie tam został, był ludowym artystą Ukrainy. Ojciec Adama Sołtysa również był kompozytorem - mówiła.
Joanna Wnuk-Nazarowa przypomniała, że w miarę możliwości festiwal Warszawska Jesień był miejscem, gdzie promowano kompozytorów litewskich, ukraińskich. - Dla nas to była nie żelazna, ale aksamitna kurtyna, jak to określił nieodżałowany Andrzej Chłopecki.
Czytaj też:
Dwójka jest otwarta na różne gatunki muzyczne
Joanna Wnuk-Nazarowa wspomniała również o 85. urodzinach Programu 2 Polskiego Radia. - Gdy już przeszliśmy do nowej siedziby w NOSPR, to również tak programowaliśmy naszą działalność. Nie tylko wielka klasyka, ale również dobry jazz, world music, folk. Ukraińska muzyka ludowa jest atrakcyjna i całkiem popularna w naszym kraju. Przypomnę historię Lecha, Czecha i Rusa, czyli Rusina, który założył Kijów. Namówiłam Grzecha Piotrowskiego, wybitnego saksofonistę, aby skomponował utwór o tych trzech naszych przodkach. Lecha reprezentowała NOSPR, z Czech przyjechał chór, był też zespół ukraiński, grający na bałałajkach - mówiła.
Norwid wyssany z mlekiem matki
- Miłość do Norwida mam dzięki mojej mamie. Matka moja mieszkała przed wojną z rodzicami w Gdyni, w Szkole Morskiej, gdzie jej ojciec był kierownikiem warsztatu. Zostali wypędzeni, bo nie przyjęli Eingedeutsch - wspominała Joanna Wnuk-Nazarowa. - Przez całe to wypędzenie, przemieszczanie się matka nosiła w plecaku wielki tom Norwida, to się nazywało "Dzieła zebrane".
Jako mała dziewczynka, ciężko chorująca na zapalenie osierdzia sercowego, Joanna czytała właśnie tego "przenoszonego" Norwida. - Najbardziej pociągały mnie sztuki. W tym "Wanda" i "Krakus" - mówiła na antenie Dwójki z okazji premiery dzieła.
Czytaj też:
Ukoronowaniem kadencji Joanny Wnuk-Nazarowej na stanowisku dyrektora naczelnego i artystycznego Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia była przeprowadzka katowickiego zespołu do własnej wreszcie siedziby, pierwszej, notabene, w ponad 80-letniej historii orkiestry. Ale wcale nie znaczy to, że w życiu Joanny Wnuk-Nazarowej zapanowały spokój i cisza. Znając jej aktywność i niespożytą energię, trudno sobie zresztą wyobrazić "ciszę i spokój" w otoczeniu Joanny Wnuk-Nazarowej.
Chociaż wyciszenia, pewnej separacji od zgiełku świata wymaga zajęcie, któremu postanowiła teraz poświęcić najwięcej swojego czasu – kompozycja. To jej pierwsze powołanie i pierwszy poważny zawód. Dopiero potem przyszły dyrygentura, praca pedagogiczna w Akademii Muzycznej w Krakowie, dyrektorowanie Filharmonii Krakowskiej (1991-97), stanowisko ministra kultury i sztuki (1997-99) i wreszcie NOSPR.
***
Tytuł audycji: Mazurek słucha
Prowadził: Robert Mazurek
Gość: Joanna Wnuk-Nazarowa (kompozytorka opery "Wanda", była minister kultury i sztuki, była dyrektor naczelna i artystyczna Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia)
Data emisji: 26.02.2022
Godzina emisji: 12.00
mo
