Prognoza pogody - jak powstaje i kiedy się sprawdza?

Ostatnia aktualizacja: 13.01.2024 11:00
Przewidywanie pogody to nie wróżenie z fusów, albo zaglądanie do szklanej kuli. Za każdą prognozą kryją się dane, statystyki i wiedza ludzi, specjalistów w swojej dziedzinie.
Sprawdzalność prognozy pogody na dwie doby do przodu wynosi miejscami od 90 do 95 proc. (zdj. ilustracyjne)
Sprawdzalność prognozy pogody na dwie doby do przodu wynosi miejscami od 90 do 95 proc. (zdj. ilustracyjne)Foto: Vera Petrunina/Shutterstock.com
  • Termin "prognoza pogody" wprowadził angielski żeglarz Robert FitzRoy. 
  • Pierwszą prognozę opublikował "The Times" 1 sierpnia 1861 roku. 
  • Kiedyś mapy baryczne rysowało się ręcznie piórkiem, dziś synoptycy korzystają z najnowszych technologii.
  • W Polsce działa ponad 800 stacji meteorologicznych.
  • Prognozy przygotowywane przez IMGW należą do najbardziej wiarygodnych w Europie.  

Prognozowanie pogody - wczoraj i dziś

W badaniach meteorologicznych wykorzystuje się szereg specjalistycznych przyrządów, takich jak m.in. termometry, barometry, barografy, deszczomierze i wiatromierze. - Zanim jednak wkroczyła technologia mieliśmy grupę ludzi, którzy - co osiem godzin - ręcznie i przy użyciu piórek rysowali mapy baryczne i nanosili na nie wartości temperatur w danych miastach - wspomina Grzegorz Walijewski z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. - Tak nasza praca wyglądała jeszcze 20-30 lat temu.

Stacje meteorologiczne i "oko Wielkiego Brata"

Teraz takie mapy powstają przy wykorzystaniu najnowszych technologii i w oparciu o różne modele. - W Polsce mamy ponad 800 stacji meteorologicznych. Niektóre co 10 minut przekazują nam dane o temperaturze, opadach i porywach wiatru. Do dyspozycji mamy też "oko Wielkiego Brata", czyli satelitę. Dzięki temu widzimy, co dzieje się nad terytorium Polski i jak przemieszczają się fronty - wymienia rozmówca Jędrzeja Rosiewicza. - Kolejna rzecz to sieć radarów, które sondują atmosferę. W ten sposób otrzymujemy informacje m.in. o tym, jak "wodna" jest dana chmura i jakich opadów możemy się spodziewać.

Zobacz także: 

Prognoza pogody - jak z niej korzystać?

Synoptycy zbierają te wszystkie dane i wyciągają z nich, to co najważniejsze. Tak powstaje prognoza pogody na siedem dni. - Na tle Europy mamy bardzo wysoki stopień sprawdzalności naszych prognoz - podkreśla Grzegorz Walijewski. - Ta na dwie doby do przodu wynosi miejscami od 90 do 95 proc. Natomiast od trzeciego do siódmego dnia sprawdzalność nieco spada i utrzymuje się w granicach 70 proc.

Choć do długoterminowych prognoz pogody sami meteorolodzy i synoptycy podchodzą z dystansem, to nieustannie pracują nad zwiększeniem ich precyzji.  - W naszym Instytucie przygotowujemy prognozy na cztery miesiące do przodu i na razie nazywamy je "eksperymentalnymi", ale okazuje się, że one mają coraz lepszą sprawdzalność - do ok. 40-55 proc. - mówi ekspert.

"Trąby powietrzne nadal są dla nas zagadką"

Spośród zjawisk atmosferycznych najtrudniej prognozuje się zjawiska konwekcyjne, czyli burze. Wskazanie dokładnego miejsca, gdzie mogą one wystąpić, stanowi nie lada wyzwanie. - Możemy wskazać obszar, ale nie dany punkt. Nie jesteśmy też w stanie zaprognozować trąb powietrznych, a jedynie stwierdzić, że dane warunki mogą temu sprzyjać. Ale czy się pojawi i gdzie - tego jeszcze nie możemy ustalić - dodaje Grzegorz Walijewski.  

Posłuchaj
04:52 CZWÓRKA Czwórka do piatej - prognoza pogody 12.01.2024.mp3 Jak powstaje prognoza pogody? (Czwórka do piątej/Czwórka) 

Jak zostać meteorologiem?

Aby zostać meteorologiem warto iść na studia o kierunku fizycznym bądź na geografię, bo meteorologii jako takiej w Polsce nie ma. Możliwe jest jedynie odbycie szkoleń w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W tym zawodzie przydają się ponadprzeciętne zdolności analitycznego myślenia oraz wyobraźnia przestrzenna, dokładność, umiejętność koncentracji i kojarzenia faktów, bo czasami jeden szczegół może decydować o huraganie, ulewie czy burzach.

***

Tytuł audycji: Czwórka do piątej

ProwadziMarta Hoppe

Materiał przygotował: Jędrzej Rosiewicz

Data emisji: 12.01.2024

Godzina emisji: 15.45

kul/mg