Praga Gada - historia folkloru i gwary warszawskiej Pragi

Projekt "Praga Gada" polega na rejestrowaniu rozmów z mieszkańcami z warszawskiej Pragi i adaptowaniu ich na język komiksu. Do tej pory Przemysław J. Olszewski - gość audycji "Science zone" - wydał już siedem tomów komiksów i przeprowadził około 150 wywiadów z prażanami o życiu mieszkańców prawobrzeżnej Warszawy od czasów międzywojnia do lat 80. XX wieku.

Kamienica na warszawskiej Pradze

Foto: Shutterstock

Gość Czwórki rozwija projekt "Praga Gada" od 2010 roku. Najważniejszym elementem jego pracy jest konwersowanie z praskimi seniorami i systematyczna digitalizacja zapisów z rozmów, zachowując pamięć o zanikającej już kulturze warszawskiej Pragi. - To jest mój autorski projekt, który realizuję w ramach działań Fundacji Animacja. Udajemy się nawet nie tyle co na warszawską Pragę, a nawet szerzej, na teren prawobrzeżnej Warszawy. Tam rozmawiamy i rejestrujemy opowieści - tłumaczy Przemysław J. Olszewski.

Posłuchaj audycji "Science zone" o projekcie "Praga Gada"

Opowieści o dawnej rzeczywistości

- Zdobywanie kontaktów odbywa się na bardzo różne sposoby. Ogólnie to pocztą pantoflową się roznosi, że jest taka grupa niegroźnych wariatów, która krąży po Pradze i rejestruje opowieści. Często się wystawiam na różnych targach i festynach - wyjaśnia autor projektu "Praga Gada".

Jak sam twierdzi, te opowieści głównie dotyczą rzeczywistości sprzed dekad, a jako całość są pamiątką historii. Jedna gawęda dotyczyła nietypowych oszustw, których dopuszczali się prascy hochsztaplerzy w międzywojniu. - Usłyszałem historię o takim artyście, który jak to często bywa, nie dojadał. Więc wpadł na bardzo kreatywny sposób zarabiania - łapał wróble, malował je żółtą farbą i sprzedawał na bazarze jako kanarki - opowiada gość Czwórki.

- Wtedy była moda na hodowanie ptaków śpiewających. Klasy zamożniejsze miały właśnie kanarki, papugi i różne ptaki. Natomiast na przedpolach Targówka łapano makolągwy i inne ptaki, które zresztą w niewoli nie śpiewały, co było też powodem wielu reklamacji - uzupełnia Olszewski.

 

Praga się zmienia

Według Przemysława J. Olszewskiego, Praga jest ostatnią ostoją przedwojennej Warszawy. - To taka tkanka, bardzo zniszczona, ale przedwojenna. Ja miałem wrażenie, że warszawska Praga jest bezpośrednią kontynuacją tej przedwojennej Warszawy, a próżno tego szukać po lewej stronie - wyjaśnia.

Zobacz także:

• Warszawska Praga - Planeta Praga i mieszkańcy nie z tej ziemi
• Warszawa nieoczywista. Spojrzenie na miasto Aleksandra Małachowskiego

- Momentem zwrotnym było Euro 2012. Wtedy sobie wszyscy przypomnieli o Pradze, wtedy zakończył się też Jarmark Europa na Stadionie Dziesięciolecia, jak to się szumnie nazywało. Skończyła się ewidentnie pewna epoka i Praga zaczęła się zmieniać dynamicznie, a teraz to przyspieszyło w ostatnich latach - tłumaczy gość "Science zone".

***

Tytuł audycji: Science zone

Prowadzi: Weronika Puszkar

Gość: Przemysław J. Olszewski (grafik, scenarzysta, autor projektu "Praga Gada" z Fundacji Animacja)

Data emisji: 29.07.2025 

Godzina: 13.11

kajz