Pieniądze na froncie. Złoty w trakcie II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 17:20
Przed wybuchem II wojny światowej polska złotówka cieszyła się szacunkiem i była dobrą, w pełni wymienialną walutą. Niestety, wraz z niekorzystnym przebiegiem kampanii wrześniowej wartość polskiej waluty pikowała. 
Plac Trzech Krzyży w Warszawie po zakończeniu II wojny światowej
Plac Trzech Krzyży w Warszawie po zakończeniu II wojny światowejFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

- Po reformie Władysława Grabskiego z 1924 roku złoty był bardzo mocną walutą i podobnie jak dolar, miał swoje pokrycie w złocie - przyznaje prof. Adam Noga z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.

System walutowy na ziemiach polskich po 1939 roku

W sprawozdaniu z 31 grudnia 1938 roku Liga Narodów szacowała, że zapasy złota II RP były prawie trzykrotnie wyższe niż szykującej się do wojny III Rzeszy Niemieckiej. We wrześniu 1939 roku miały one wartość 463 mln złotych i ważyły prawie 80 ton. Po wybuchu wojny nasz kraj musiał zmagać się z finansowym chaosem – co - jak podkreśla rozmówca Mateusza Kulika – jest naturalną konsekwencją każdej napaści zbrojnej. – Mieliśmy różne systemy waluty na ziemiach polskich. W części włączonej do Rzeszy obowiązywała niemiecka marka, w Generalnym Gubernatorstwie najpierw próbowano wprowadzić markę, potem na polskich monetach przybijano pieczęć niemiecką, aż wreszcie w maju 1940 roku powołano Bank Emisyjny w Polsce, który wyemitował nowego złotego, pozostającego pod kontrolą niemiecką – wyjaśnia ekspert.

Ekonomia wojenna "buzuje" na czarnym rynku

Funkcjonowanie pieniądza w trakcie wojny jest ściśle związane z tradycyjnym podejściem ekonomicznym i z potrzebą wojujących, w tym przypadku okupanta, do wydania tych pieniędzy. – Bank Emisyjny, na którego czele stanął Feliks Młynarski, emitował złote nazywane „złotymi krakowskim” lub „młynarkami” i dla Niemców odgrywał bardzo ważną rolę, bo stabilizował obieg pieniężny i dawał możliwości finansowania działań wojennych przez Niemcy. Co więcej – w ciągu wojny Bank dwudziestokrotnie zwiększył swoją emisyjność i to wszystko na rzecz okupanta – podkreśla prof. Adam Noga. I dodaje, że ekonomia na froncie istnieje, tyle że pozostaje głównie "na czarnym rynku". - O ile oficjalna cena chleba wynosiła 50 groszy, to na czarnym rynku bochenek kosztował już 6-7 złotych. Ale był dostępny niemalże "od ręki".

Posłuchaj
06:11 CZWÓRKA Dajesz rade - zlotiowka 01.09.2022.mp3 Historia polskiej złotówki w trakcie II wojny światowej (Dajesz radę/Czwórka)

#bezprzedawNIEnia - nowy serwis Polskiego Radia

W ciągu sześciu lat II wojny światowej zginęło około 60 milionów ludzi, w tym 6 milionów Polaków. W porównaniu do innych krajów to właśnie Polska ucierpiała najbardziej - w wyniku działań wojennych życie straciło ponad 17 procent obywateli. II RP poniosła także największe straty materialne. Według materiałów przedstawionych na Międzynarodowej Konferencji Reparacyjnej w Paryżu w 1946 roku opiewały one na 16 miliardów 900 milionów dolarów, a całkowitemu zniszczeniu uległo 40 procent dóbr kultury. W 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej Portal Polskiego Radia uruchomił specjalną stronę internetową bezprzedawnienia.polskieradio.pl. W serwisie znajduje się około 20 autorskich artykułów. To przede wszystkim opracowania historyczne, w których opisano m.in. straty ludzkie, terytorialne i materialne poniesione przez Polskę w czasie II wojny światowej.

#bezprzedawNIEnia / Polskie Radio

***

Tytuł audycji: Dajesz radę

Prowadzi: Mateusz Kulik

Gość: prof. Adam Noga (Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie)

Data emisji: 01.09.2022

Godzina emisji: 14.45

kul

Czytaj także

25 lat wolności w Polsce. Najważniejsze momenty

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2014 19:20
Co zmieniło się w naszym kraju po 4 czerwca 1989 roku? Z jakimi wydarzeniami będzie się nam kojarzył ten okres? Kto jest symbolem nowej, wolnej Polski? Posłuchajcie wspomnień dziennikarzy Polskiego Radia oraz wybitnych postaci świata sztuki, kultury, polityki i finansów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska 1920. Wygrana Piłsudskiego i naukowców

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2022 16:20
O Bitwie Warszawskiej mówi się, że to osiemnasta przełomowa bitwa w historii świata, przede wszystkim dlatego, że uratowała Europę przed bolszewizmem. Starcie z 1920 roku nazywane jest także wielką wygraną naukowców i polskich szpiegów.    
rozwiń zwiń