- Kaskaderem może zostać każdy, jednak trzeba być wysportowanym i posiadać szereg umiejętności fizycznych.
- Filmowe sceny walk, bójek, wypadków, upadków z wysokości nie powstałyby, gdyby nie kaskaderzy. Maciej Maciejewski zdradza, jak się kręci sceny kaskaderskie.
- Praca kaskaderów filmowych jest niezwykle wymagająca. Zawsze na pierwszym miejscu jest bezpieczeństwo.
- Kiedyś partnerami kaskaderów byli pirotechnicy, dziś zastępują ich graficy od efektów specjalnych. Do pracy kaskadera wdzierają się nowe technologie.
Wielu chciałoby zostać kaskaderem. Jeszcze do 2005 roku, żeby to zrobić należało zdać specjalne egzaminy, które polegały na odegraniu konkretnych scen, zrealizowaniu zadań sportowych i wytrzymałościowych przed komisją. Dziś przepisy się zmieniły, ale niezmiennym jest warunek bycia wysportowanym i posiadania szeregu umiejętności fizycznych. Weronika Puszkar postanowiła zapytać Macieja Maciejewskiego, kaskadera koordynatora i reżysera scen akcji o wymogi pracy w tym zawodzie, a także o to, jak powstają sceny kaskaderskie.
Jak powstają filmowe sceny kaskaderskie?
- Na hali przygotowywane są głównie sceny bójek, walk, inscenizacje, które sobie trenujemy wykorzystując kartony - z nich odwzorowujemy topografię obiektów, na których odbywają się zdjęcia - zdradza Maciej Maciejewski. - Między tymi kartonami wszystko układamy z aktorami, kaskaderami, reżyserem i operatorem.
Rozmówca Weroniki Puszkar podkreśla, że w tej pracy nie ma tajnych chwytów i niespodzianek, a wszystko jest precyzyjnie zaplanowane.
Kaskaderzy koordynatorzy otrzymują scenariusz i czytają go. Następnie wyłapują w nim sceny wymagające udziału kaskaderów, które opisują w systemie planu zabezpieczeń. - Kolejny krok to spotkanie z reżyserem i operatorem oraz rozmowa o wizji filmu - zdradza Maciej Maciejewski. - Przygotowujemy tzw. prewiz, czyli prewizualizację danych scen, albo robimy to sami, albo uczestniczy w tym reżyser filmu i autor zdjęć. Dopiero wtedy dołączają do nas aktorzy.
13:25 czwórka stacja kultura 16.11.2023 kaskaderzy 11.31.mp3 Jak się kręci filmowe sceny kaskaderskie? (Stacja kultura/Czwórka)
Kolejny krok to pojawienie sią aktorów na planie, obok kaskaderów. - Jeśli wymaga tego scena, to przygotowujemy ich wcześniej. Uczymy technik walk, technik walki wręcz, walki z rekwizytem np. pistoletem, nożem, mieczem czy kijem - mówi rozmówca Czwórki. - Przeszkolonych aktorów dołączamy do gotowej inscenizacji. Utrwalamy ruch i dopiero wtedy przenosimy się na plan zdjęciowy, gdzie wszystko nagrywamy w pełnej inscenizacji, w kostiumach, z rekwizytami.
Maciej Maciejewski podkreśla, że kaskaderzy filmowi nigdy nie biją się naprawdę, nigdy nie zabijają się naprawdę, a wszystko udają. Dla wszystkich najważniejsze jest bezpieczeństwo. - My dokładnie przygotowujemy siebie i aktorów do tych scen, które w obrazie ostatecznym, tym, który ogląda widz, sprawiają wrażenie bolesnych - opowiada.
Jeśli na planie kaskaderskim pojawia się nóż, to nigdy nie jest on prawdziwy. Kaskaderzy korzystają z broni butaforskiej, z gumowych rekwizytów, albo wcale ich nie używają. - Dziś to komputer dodaje noże. Taki element wizualny, jak broń może być z powodzeniem dodany przez specjalistów CGI, ludzi zajmujących się grafiką komputerową. Oni też mogą stworzyć efekty eksplozji, wybuchu, wzbogacać je. Często budują duży wirtualny świat, który tworzy wrażenie jakby istniał naprawdę - podkreśla ekspert.
Kaskader - czy to niebezpieczny zawód?
Wraz z rozwojem techniki zawód kaskadera się zmienia. Jak zaznacza Maciej Maciejewski, do niedawna głównym partnerem dla kaskaderów filmowych byli pirotechnicy - odpowiedzialni za eksplozje, tzw. bodyshoty. Dziś zdetronizowała ich CGI, czyli grafika komputerowa. - To graficy dodają to, czego brakuje na planach. To z pewnością zwiększa bezpieczeństwo kaskaderów i aktorów, daje też spektakularny efekt wizualny.
Najnowsze technologie pozwalają na łatwiejsze ukrycie całego sprzętu gwarantującego bezpieczeństwo kaskaderom - materacy, lin, zabezpieczeń. - Uważam, że jeśli chodzi o umiejętności ruchowe kaskaderów, to dziś wymagania są dużo większe niż kiedyś - dodaje specjalista.
Wypadek samochodowy na planie?
Niezwykle groźnie wyglądają sceny wypadków samochodowych w wielu filmach. Ich nagranie wymaga dużej precyzji w planowaniu.
- W tej chwili do kręcenia scen wypadków samochodowych używamy dwóch technik - zdradza rozmówca Weroniki Puszkar.
- z udziałem człowieka w środku samochodu. Jest on zabezpieczony przez specjalną klatkę, która chroni go przed zgnieceniem i sprasowaniem.
- druga technika wchodzi dopiero na polski rynek - polega na zdalnym sterowaniu autem. W samochodzie siedzi kukła. Przy tym rozwiązaniu auto możemy rozpędzić do dużych prędkości. Jest bezzałogowo i bezpiecznie.
Czym zajmuje się kaskader?
Kaskaderów można podzielić w zależności od umiejętności i tego, gdzie pracują. - Kaskader filmowy pracuje na planach filmowych, nie na stadionach, na festynach, pokazach. Musi rozumieć narzędzia takie jak: kamera czy montaż - akcentuje gość Czwórki i podkreśla, że życie kaskadera to nauka i ciągłe zdobywanie umiejętności, szkolenia, kursy. Każdy kaskader musi być osobą wszechstronną znać sztuki walki, umieć pływać, upadać z wysokości, jeździć konno, prowadzić samochód. Są też kaskaderzy specjaliści - ci zajmują się wyszukanymi dziedzinami jak np. motocross, skoki spadochronowe czy precyzyjne jazdy samochodami.
***
Tytuł audycji: Stacja Kultura
Prowadzi: Kasia Dydo
Materiał: Weronika Puszkar
Data emisji: 16.11.2023
Godzina emisji: 11.31
pj/kk
